Onlangs is verschenen aflevering 75.1 van Taal en Tongval, “wetenschappelijk tijdschrift over taalvariatie in Nederland en Vlaanderen, waarin ook aandacht wordt geschonken aan naburige taalgebieden en aan het Nederlands verwante talen”. Artikelen: Anne Breitbarth, Anne-Sophie Ghyselen, Roeland van Hout & Martijn Wieling:Big data: New perspectives for research on … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal en Tongval verschenen
taalkunde
Themanummer TNTL: meertaligheid in de achttiende eeuw
Het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (TNTL) publiceert Nederlands- en Engelstalige artikelen op het gebied van de neerlandistiek. De taal- en letterkundige bijdragen beslaan een breed spectrum aan diachrone en synchrone onderwerpen uit de Middeleeuwen tot het heden. Onlangs zag een nieuwe aflevering het licht, een dubbeldik themanummer … [Lees meer...] overThemanummer TNTL: meertaligheid in de achttiende eeuw
Wat betekent het woord ‘woord’?
Hier is een intrigerend geheim van de taalwetenschap: we weten niet wat een woord is. Er bestaat niet alleen geen definitie van die alle taalkundigen bevredigt, het is waarschijnlijk moeilijk om een definitie te geven die ook maar iemand bevredigt. Waar niet-taalkundigen over taal vaak nadenken als een verzameling woorden – we doen verkiezingen van 'woorden van het jaar', het … [Lees meer...] overWat betekent het woord ‘woord’?
Overléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Het is een simpel verhaal, het ene overleggen is het andere niet. Kijk in Van Dale en zie een optisch verschil aangebracht dat spoort met variërende woordvormen én met een onderscheid in betekenis.Een paar plaatjes illustreren wat Nederlanders die een poosje hebben schoolgegaan zouden kunnen weten, kennis die zou ik denken niet misstaat voor mensen die in de Tweede … [Lees meer...] overOverléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Alles wat je wil weten over de zachte g
Op 21 september 2023 organiseerde Brabanders en hun Taal de online lezing 'Alles wat je wil weten over de zachte g', door Marc van Oostendorp. Brabanders en hun Taal is een gemeenschap waarbij iedereen die de Brabantse taal en cultuur een warm hart toedraagt, welkom is en zich thuis kan voelen. Brabanders en hun Taal wordt mogelijk gemaakt door Erfgoed Brabant. … [Lees meer...] overAlles wat je wil weten over de zachte g
Schoon: voorgeven en doorgeven
Op vragen bij het wekelijkse persmoment van de minister-president ging het een paar jaar geleden over de oproep die Rutte had gedaan aan leiders in de wereld om klimaatdoelen te halen. Hij antwoordde op 25 januari 2019: “Waarom is het nou zo belangrijk om die oproep te doen? Eén, omdat we op die manier niet alleen Nederland schoon doorgeven, maar dat heeft niet zoveel … [Lees meer...] overSchoon: voorgeven en doorgeven
5-6 oktober 2023: Morfologiedagen
Aan het Institut für Niederländische Philologie van de Universität Münster vinden op 5-6 oktober de 'Morfologiedagen' plaats (Morphology in the Low Countries; MiLC 2023), met lezingen over zowel theoretische thema's uit de morfologie als concrete verschijnselen in verschillende talen (o.a. het Nederlands, Duits, Engels, Fries). Het programma is te bekijken … [Lees meer...] over5-6 oktober 2023: Morfologiedagen
Nieuw in het tijdschrift Over Taal
Column: Beste dokter, help ons echt verder, vertel ook iets over gebarentaal door Jolien Borstlap, studente Toegepaste Taalkunde Nederlands, Frans en Vlaamse Gebarentaal aan de KU Leuven in Antwerpen Artikel: De status van het Brusselse dialect door Ellemijn Buckinx, studente Master Vertalen aan de KU Leuven in Antwerpen … [Lees meer...] overNieuw in het tijdschrift Over Taal
Een talige tegenstelling tussen de rand en de rest van Nederland: laten we wel wezen
In de politiek zouden ze er een commissie voor instellen of naar een ander hulpmiddel grijpen om dat akelig onregelmatige werkwoord dat ik maar zijn noem wat in het gareel te brengen. Zijn? Of liever wezen of bennen? Of issen? Alleen al in het enkelvoud ik ben en jij bent (kennelijk van dat werkwoord bennen), … [Lees meer...] overEen talige tegenstelling tussen de rand en de rest van Nederland: laten we wel wezen
21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Wegens onvoorziene omstandigheden kan Rik Vosters de 4e Dr Lou Spronck-lezing a.s. donderdag niet presenteren. Miet Ooms neemt deze lezing voor haar rekening. Waar: Minderbroedersberg 4, Aula Universiteit Maastricht Tijd: 20.00 uur Titel: Algemeen Nederlands of eigen Nederlands? Over het Nederlands dat we delen en dat ons soms … [Lees meer...] over21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Van balken en zuilen
De bouw behelst vanouds een boel onderdelen die allemaal hun eigen woord hebben. Ver terug gaan balk en zuil. Het een wordt nu meestal begrepen als liggend en hoekig, het ander als staand en rond, maar beide zijn ooit wel met dezelfde betekenis begonnen. Balk De hoge ouderdom van balk met betrekking tot de bouw blijkt uit het bestaan van vele … [Lees meer...] overVan balken en zuilen
6 aanbevelingen voor een sterker nieuwkomersonderwijs in Vlaanderen en Nederland
Elk jaar starten in het Vlaamse en Nederlandse onderwijs duizenden nieuwkomers aan hun schoolloopbaan – en daarmee ook aan hun taalverwervingsproces in het Nederlands. Leerlingen tussen 12 en 18 jaar komen daarbij in specifieke klassen voor nieuwkomers terecht. In Vlaanderen is dat het OKAN-onderwijs, waarbij OKAN staat voor ‘Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers’, … [Lees meer...] over6 aanbevelingen voor een sterker nieuwkomersonderwijs in Vlaanderen en Nederland
Waar komt de zachte g vandaan?
Een video van Bart Lijdsman … [Lees meer...] overWaar komt de zachte g vandaan?
Nu online: De Digitale Pallas
Russisch woordenboek uit 1790-1791 met 300 begrippen in 311 talen In de achttiende eeuw werd een ‘kat’ in het Sranantongo man-boesi-boesi genoemd. Althans, volgens het Russische vergelijkende woordenboek van alle talen en dialecten, dat in opdracht van de Russische keizerin Catharina de Grote werd samengesteld door de Pruisische geleerde Peter Simon Pallas. Dat … [Lees meer...] overNu online: De Digitale Pallas
Comen en commen in de Reynaert
In een interessant artikel over het rijm in Vanden vos Reynaerde wijst Rik Van Daele in het voorbijgaan op een interessant verschijnsel: de naam Lamfroyt wordt altijd met een o geschreven, behalve als hij in rijmpositie voorkomt: dan is het Lamfreyde. Van Daele bespreekt niet echt waarom er deze variatie is, en waarom de vormen op deze manier verdeeld zijn over de rijmen. Nu … [Lees meer...] overComen en commen in de Reynaert
Er is een wereld…
De betekenis van woorden (2) ‘Er is een wereld waarin ik met Madonna naar bed ga.’ Zo legde destijds mijn oude docent het idee van mogelijke werelden uit. Tegenwoordig zou zo’n uitleg niet meer kunnen, maar het maakte het begrip mogelijke wereld wel duidelijk. De wereld waarin we leven is de echte wereld. Vaak praten we alleen over de echte wereld. Een zin als 'Gisteren … [Lees meer...] overEr is een wereld…
22 september 2023: Zichtbaarheid centraal op Streektaalconferentie 2023
Op 22 september 2023 organiseert de Stichting Nederlandse Dialecten (SND) in samenwerking met de Nederlandse Taalunie, provincie Fryslân en gemeente Waadhoeke haar jaarlijkse streektaalconferentie. De conferentie vindt plaats op het gemeentekantoor van Waadhoeke in Franeker en heeft als thema: ‘Streektaal in zicht:Zichtbaarheid van streektalen in de openbare ruimte.’ Tijdens … [Lees meer...] over22 september 2023: Zichtbaarheid centraal op Streektaalconferentie 2023
Jan Hen
“Als je iemand tegenkomt die non-binair is en diegene wil dat je naar diegene verwijst met ‘hen’, dan moet je dat gewoon doen.” “Je doet het zelf niet eens”, zeg ik. “Wat?” “Je doet het zelf niet eens”, herhaal ik. “Hoe bedoel je?” “Je had moeten zeggen: ‘Als je iemand tegenkomt die non-binair is en hen wil dat je naar hen verwijst met ‘hen’, dan moet je dat … [Lees meer...] overJan Hen
Hij zegt dat hij komt, hij zegt dit: ‘Ik kom’
De mooiste wetenschappelijke resultaten ontstaan als je zegt: dat is geen toeval. Neem het feit dat het onderschikkend voegwoord in veel talen lijkt op het aanwijzend voornaamwoord. In het Nederlands, zijn ze bijvoorbeeld allebei dat. In een nieuw artikel in het tijdschrift Linguistics laten Camil Staps en Johan Rooryck zien dat je een heel eind komt door aan te nemen dat … [Lees meer...] overHij zegt dat hij komt, hij zegt dit: ‘Ik kom’
Leren en (blijven) lezen in de thuistaal
Veel ouders willen dat hun kinderen niet alleen hun twee of meer talen kunnen spreken, maar dat ze in deze talen ook kunnen lezen. Als je als meertalig kind niet alleen in het Nederlands kunt lezen maar ook in je andere taal of talen, dat krijg je toegang tot veel meer bronnen van taal: boeken natuurlijk maar ook bijvoorbeeld stripverhalen, nieuwsberichten in kranten of op … [Lees meer...] overLeren en (blijven) lezen in de thuistaal
Genderneutrale voornaamwoorden: liever leesbaar of liever begrijpelijk?
Genderneutrale voornaamwoorden worden gebruikt om te verwijzen naar mensen die zich niet identificeren als man of als vrouw, of juist als allebei. Mensen die zich op deze manier identificeren worden ook wel non-binair of genderqueer genoemd. De non-binaire genderidentiteit is de afgelopen tijd een steeds prominentere positie in de maatschappij gaan innemen, wat de vraag oproept … [Lees meer...] overGenderneutrale voornaamwoorden: liever leesbaar of liever begrijpelijk?
Taal met touwtjes
Onder de motorkap van Carmiggelt (xvii) Bij de belangrijkste handelingen die de schrijver Carmiggelt toepast om de lezer actief te laten zijn, is de methode van het verspríngen (niet ver springen in de zandbak zoals in dat onderdeel van de atletiek): een bepaald woord wordt vanuit zijn normale context overgeplaatst naar een ongebruikelijke. De lezer moet het verband … [Lees meer...] overTaal met touwtjes
21 september 2023: Alles wat je wil weten over de zachte g
Op donderdagavond 21 september 2023 geeft Marc van Oostendorp de online lezing 'Alles wat je wil weten over de zachte g'. Nog meer dan andere zuiderlingen voelen Brabanders zich verbonden met de zachte g. In geen Nederlandse provincie – ook in Limburg niet – zijn bijvoorbeeld zoveel horecagelegenheden die een gerecht 'met een zachte g' aanprijzen. Dat ene klankje lijkt … [Lees meer...] over21 september 2023: Alles wat je wil weten over de zachte g
Kut en shit
Mij bereikte het verzoek – vanuit Russell Square, waar op nummer 24 ten burele van Faber & Faber T.S. Eliot ooit Finnegans Wake het fonds binnenhaalde – of ik het verschil tussen kut en shit wilde uitleggen. Waarom zijn de gedichten van Anna Enquist, zoals de titel luidt van het onsterfelijke pamflet van Erik Bindervoet en … [Lees meer...] overKut en shit
14 oktober 2023: Nedersaksisch symposium
Op zaterdag 14 oktober, van13.45 tot 17.00 uur, zal het vierde Nedersaksisch symposium plaatsvinden. Iedereen met veel of enige belangstelling wordt hierbij van harte uitgenodigd. Het programma zal rijk en afwisselend zijn. Zo zal er een canon van het Nedersaksisch gepresenteerd worden die gericht is op het algemene publiek in Nederland. In diverse lezingen zal een antwoord … [Lees meer...] over14 oktober 2023: Nedersaksisch symposium