Het is voor iedere wetenschapper belangrijk om in contact te staan met jonge mensen met frisse ideeën, maar niemand kan het zo weinig missen als de taalkundige. Want onder jongeren borrelt het, en verandert er van alles, en als je studenten hebt, en je neemt af en toe de tijd om met ze te praten, raak je op de hoogte van wat er allemaal verandert. En zo heb ik geleerd dat … [Lees meer...] overEen onmisbaar ingrediënt in de studentenkeuken: itakru
taalkunde
De meertalige stad
Hoe gaat een stad om met zijn meertalige bewoners (Kletsheads podcast) In veel steden in Nederland en Belgïe zijn er steeds meer kinderen die thuis een andere taal spreken dan of naast het Nederlands. In sommige steden zijn meertalige kinderen zelfs in de meerderheid. Hoe gaat een stad om met de meertaligheid van haar jongste inwoners? In deze aflevering spreek ik met … [Lees meer...] overDe meertalige stad
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
voor R. Ik mag graag kijken naar ’t Nederlands elftal als ’t bezig is ’t Wilhelmus mee te zingen. Vooral bij de vierde regel, “Blijf ick tot inden doet”, let ik goed op: zingen ze ‘doet’ of ‘dood’. Of ze dat doen is te zien aan ’t tuiten van de lippen. Dat gebeurt immers als je ‘doet’ zegt. En de meesten doen dat, voorzover ze al meezingen. Dat doet staat in de tekst als … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
Ongeveer
Waarom zeggen mensen dingen als 'op dit feestje verwacht ik ongeveer 70 bezoekers?' Daarover gaat een intrigerend nieuw artikel (drukproef) in het tijdschrift Linguistics and Philosophy. Het probleem zit erin dat ongeveer een vaag woord is en we ervan uitgaan dat mensen in gesprekken altijd zo precies mogelijk proberen te zijn. Als iemand op de thermometer kijkt en je vraagt … [Lees meer...] overOngeveer
4 juni 2023: Presentatie Het n-woord van Ewoud Sanders
Aan het eind van de achttiende eeuw stelde een woordenboek dat ‘negers’ beestachtig, ongodsdienstig, onredelijk, ontrouw, schaamteloos, woest en wreed zijn. Stamden zij, ‘gelijk wij’, wel af van de eerste mens? Halverwege de negentiende eeuw meldde een veelgebruikt naslagwerk dat ‘negers’ niet kunnen niezen. De geschiedenis van het n-woord toont op pijnlijke wijze de witte … [Lees meer...] over4 juni 2023: Presentatie Het n-woord van Ewoud Sanders
22 september 2023: TaalWetenschapsCommunicatie-Dag
Ben jij een taalwetenschapper die zich graag bezighoudt met wetenschapscommunicatie? Of zou je dat graag willen doen? Dan nodigen we je uit voor de eerste TaalWetenschapsCommunicatie-Dag op 22 september 2023. Waarom? De laatste tijd komt er in Nederland steeds meer aandacht voor wetenschapscommunicatie. In oktober wordt de tweede Nationale Wetenschapscommunicatiedag … [Lees meer...] over22 september 2023: TaalWetenschapsCommunicatie-Dag
Hakken, voeten, poten in het zand, op de grond en in de klei
Het zou over de Nederlandse steun aan Oekraïne gaan in februari in de Tweede Kamer maar het begon met de Nederlandse taal. Thierry Baudet (FVD) tekende protest aan tegen een kort welkom door de voorzitter na voorafgaande vertaling in het Oekraïens in de richting van de ambassadeur en de minister van Buitenlandse Zaken van dat land, als bezoekers aanwezig. Dit zei zij volgens de … [Lees meer...] overHakken, voeten, poten in het zand, op de grond en in de klei
Het Frans redt zich wel, merci
Er lijkt een wereldwijde beweging aan de gang te zijn, van taalkundigen die het niet meer pikken dat zeurkousen overal al zolang het debat over taal domineren – zeurkousen die hel en verdoemenis prediken over te taal, maar die te beroerd zijn om zich ook maar een beetje te verdiepen in de feiten. Die liever nawauwelen wat ze ooit van een óók niet helemaal op de hoogte zijnde … [Lees meer...] overHet Frans redt zich wel, merci
Nonna knows best
Een van de intrigerende aspecten van de opmars van het Engels is hoe de taal langzamerhand zijn bijzondere relatie met de angelsaksische cultuur verliest. Dat er een Nederlands tijdschrift heet dat Foodies heet, is op zich nog niet zo opmerkelijk. Engeland of Amerika staan weliswaar niet bekend om hun bekende cultuur, maar er is wel een duidelijke relatie tussen het fenomeen … [Lees meer...] overNonna knows best
Een stapsteen op weg
Opnieuw verscheen er een lexicon. Ditmaal in België, verzorgd door ORBIT vzw, Broederlijk Delen en Welzijnsschakels vzw. Daarvan zal de middelste organisatie het bekendst zijn, door haar christelijke geschiedenis die meer dan een halve eeuw beslaat. Onder de titel Woorden in beweging wil het lexicon bijdragen ‘aan sociale gelijkheid, met … [Lees meer...] overEen stapsteen op weg
Wat ik echt heel nadrukkelijk heb gedaan en geprobeerd
Ministers als Yeşilgöz en Adema grijpen in hun uitwisseling met de Kamer graag naar het woordje nadrukkelijk. Maar er zijn meer bewindslieden in Rutte-IV die als het ware geen twintig seconden kunnen spreken zónder dat nadrukkelijk. Hoe normaal is dat? Als we als voorbeeld naar de genotuleerde verslagen kijken van de Parlementaire Enquête over de Aardgaswinning in … [Lees meer...] overWat ik echt heel nadrukkelijk heb gedaan en geprobeerd
On the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
As in all postcolonial debates scrutinizing language is perhaps the foremost issue. The N-word has sweepingly been banned from public discourse, “coolie” and “mulatto” are under attack, all kinds of words naming black people are being scrutinized, commented upon, weighted and often rejected. One of the issues in the Netherlands in 21st century postcolonial debates is how to … [Lees meer...] overOn the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
Korterlands
Veel mensen maken zich zorgen over de kwaliteit van het Nederlands. w8 ff en suc6 zijn uit de sms-taal afkomstige vormen die in het geschreven Nederlands doordringen. OMG en WTF kennen we van whatsapptaal. Ook in de spreektaal komen we ingekorte vormen tegen, zoals bij Balkenende, die sprak over nasjonale vranwoordekeden. Marconisten op de grote vaart seinden al cu ltr. Zelfs … [Lees meer...] overKorterlands
Dialect en werk
De zesde aflevering van Het dialectenbureau gaat over dialect en werk. Met onder andere IJmuidense vissers, Sliedrechtse baggeraars, Huub Stapel en mijn favoriete logopedist Fransje van Luin. … [Lees meer...] overDialect en werk
‘Terminologische knelpunten bij de Nederlandse woordsoorten’
Lezing van Hans Smessaert in de KANTL op 19-04-2023. … [Lees meer...] over‘Terminologische knelpunten bij de Nederlandse woordsoorten’
Een nieuw idee bedenken
Dit weekeinde luisterde ik nog wat intensiever dan ik toch altijd al doe, naar het nieuwsoverzicht van Jeroen van Kan aan het begin van het radioprogramma De Taalstaat. Dat kwam zo: Van Kan besprak een intrigerend taalverschijnsel dat hem recent was opgevallen: mensen zeggen dingen als 'idee bedenken' of 'idee maken'. Een beetje jammer was dat Van Kan niet ontkwam aan de reflex … [Lees meer...] overEen nieuw idee bedenken
Debatteren met Dilan
Zomaar gekeken naar een paar debatten deze week. Als het goed is, is er bij debatten in de plenaire zaal maar één aangesproken persoon, de voorzitter (m/v). Die heeft op de hogere zetel ook één voorrecht: hij of zij kan iedereen met u aanspreken, ook de aanwezigen in vak-K. Als het goed is, treedt de voorzitter als leider in de vergadering corrigerend op, zodra … [Lees meer...] overDebatteren met Dilan
Doctoraatposities in de Nederlandse diachrone corpustaalkunde en typologie
Bij het Centre for Linguistics aan de ULiège zijn er twee doctoraatsposities voor vier jaar in de Nederlandse diachrone corpustaalkunde en de typologie. De deadline om te solliciteren is 20 juni 2023. Hieronder staan de volledige aankondigingen: Project description: The PhD projects are part of the collaborative research project “Grammar from Space – How … [Lees meer...] overDoctoraatposities in de Nederlandse diachrone corpustaalkunde en typologie
Wat we leren over de mens uit de uitspraak van de l en de r
De fonetiek is het ultieme vak voor wie het kleine eert, het vak waarin je heel precies nagaat hoe een klinker klinkt en hoe iemand zijn tong beweegt om die klank te maken. Etske Ooijevaar, die gisteren in Nijmegen promoveerde, weet daar alles van. Ze schreef ruim 440 pagina's over de manier waarop ze in Volendam de r en de l maken, en hoe dat dan klinkt. (Ik was een van de … [Lees meer...] overWat we leren over de mens uit de uitspraak van de l en de r
Je woorden ordenen om verwarring te voorkomen?
Hoe orden je je woorden? Dat is een van de vragen waarvoor de mensheid zich gesteld ziet. In de loop van de tijd zijn we in verschillende uithoeken van de wereld tot verschillende oplossingen gekomen. Nu zijn er ook nogal wat mogelijkheden. Neem de volgorde van het onderwerp (subject, S), werkwoord (verbum, V) en lijdend voorwerp (object, O). Drie dingen kun je logischerwijs … [Lees meer...] overJe woorden ordenen om verwarring te voorkomen?
“Diepe zakken” en de positie van de gebruiker van die uitdrukking
Het kan anderen net zo vergaan zijn, tijdens de Coronacrisis dook voor het eerst bewust geregistreerd de uitdrukking met diepe zakken op. Tijdens corona stelde premier Rutte ons (althans bedrijven en de daarmee verbonden mensen met banen) op de wekelijkse persconferentie van 18 december 2020 gerust, door te spreken van de in Nederland aanwezige veerkracht (geciteerd naar de … [Lees meer...] over“Diepe zakken” en de positie van de gebruiker van die uitdrukking
13 mei 2023: Open Dag Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek
Op zaterdag 13 mei zet het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek aan de Wundtlaan in Nijmegen de deuren wijd open voor het publiek. Met interactieve demonstraties en leerzame lezingen krijgen bezoekers een kijkje in de wereld van wetenschappelijk onderzoek naar de oorsprong en de werking van taal. Taal is het meest complexe communicatiesysteem dat we kennen, en … [Lees meer...] over13 mei 2023: Open Dag Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek
Kinderen van anderhalf weten wat een vraag is
Een van de vele, vele dingen die je weet als spreker van het Nederlands, is het verschil tussen de volgende twee zinnen: De eerste zin heeft een licht andere vorm dan de tweede – de persoonsvorm staat ergens anders. Hij heeft ook een andere betekenis: de eerste is een bewering en de tweede een vraag. Ja, allemaal nogal wiedes, maar stel je voor dat je dit allemaal moet … [Lees meer...] overKinderen van anderhalf weten wat een vraag is
Call for papers: Morfologiedagen
De Morfologiedagen 2023 zullen plaatsvinden op 5-6 oktober. Na recente edities in Leeuwarden (2013), Leuven (2015), Louvain-la-Neuve (2017) en een online editie in Utrecht (2020), verlaten de Morfologiedagen de Lage Landen om 60 km over de Duits-Nederlandse grens neer te strijken in Münster. Call for papers Het evenement vindt in persoon plaats, al houden we de … [Lees meer...] overCall for papers: Morfologiedagen
Lezen en schrijven in dialect
Het Dialectenbureau, aflevering 4 Dialect is toch een spreektaal? Toch floreert aan het begin van de eenentwintigste eeuw het dialect juist ook in geschreven vorm. We gaan langs bij de Beslisbomenmaker Des Vaderlands, Dichter des Vaderlands én de uitgever van het kinderboek Des Vaderlands. In Friesland, Zeeland en Utrecht. Steven Sterk geeft de verhalen van Nijntje in … [Lees meer...] overLezen en schrijven in dialect
