1. De toekomst donker inzien
Weinig hoop hebben voor de toekomst, voor datgeen dat te gebeuren staat
Het is een vanzelfsprekendheid dat ik u niet aanraad om als experiment de toekomst een tintje donkerder in te zien, toch denk ik dat u wel een voorstelling kan maken van het verschil tussen een bontgekleurde en een donkergrijze, betonblokachtige toekomst. De vraag is: waarom is dit verschil zo duidelijk? Waarom wordt het donker geassocieerd met het ongeluk?
Hiervoor moeten we allereerst de definitie van de donkerste kleur begrijpen: zwart. Zwart hoort samen met wit en grijs bij de achromatische (niet-bonte) kleuren – hoewel ik hierbij op mijn woordkeuze moet letten, want eigenlijk past zwart niet binnen de definitie van ‘kleur’. Dit heeft meerdere redenen. Ten eerste is het zo dat achromatische kleuren niet in de kleurencirkel staan; ze hebben geen tinten of verzadigingen, zoals het rood bijvoorbeeld heeft. Daarnaast is de puurste vorm van zwart gelijk aan de donkerste vorm van het donker; deze ultieme donkerte zijn de zwarte gaten, waarbij er door extreme zwaartekracht geen licht kan ontsnappen.
Zwart wordt geassocieerd met de dood en het ongeluk, maar ook met emoties als angst, boosheid en verdriet. Dit zie je terug in de kunst, maar ook in ons woordgebruik. Denk hierbij aan woorden als zwarte magie en de zwarte dood, maar ook aan Engelse leenwoorden als blackmail, blackout en black Monday. Dit kan psychologisch verklaard worden door de angst die kinderen (en volwassenen) voor het donker hebben. In donkerte is alles mogelijk, van een monster onder je bed tot een klimaatcatastofe.
Als je de toekomst inziet, koppel je de toekomst aan negatieve gevoelens en gebeurtenissen – hoe donkerder, hoe heviger die associatie is. Daarom geef ik de volgende tip mee: als jouw toekomst zwartgekleurd is, kun je beter even een nachtlampje aanzetten – misschien zul je dan inzien dat zelfs de donkerst gekleurde toekomst, iets van licht doorlaat. Het is immers nooit een zwart gat.
2. In de schoot (van de toekomst) verborgen liggen
Het is nog niet bekend hoe de zaak verlopen zal
Ik denk dat u kunt beamen dat we in een roerige tijd leven. Soms probeer ik hier woorden aan te geven, maar ik merk dat mijn vocabulaire tekortschiet, dus laat ik het bij voorbeelden; leven in deze tijd is wakker worden en bang zijn om op het nieuws te kijken, omdat je niet weet wat er nu weer gebeurd is, het is het laaiend enthousiast worden van natte sneeuw, omdat je weet dat de sneeuw in Nederland steeds zeldzamer wordt, het is het afleggen van een beroepskeuzetest, het bezoeken van proefstudeerdagen en het toewerken naar je eindexamens, maar je toekomst geen vorm kunnen geven – simpelweg omdat je niet kunt inschatten hoe de toekomst eruit zal zien. De toekomst staat op het de hoogste trede op de overtreffende trap van de onbekendheid.
Ik denk dat we allemaal wel een man kennen die hier juist de voordelen van inziet: Socrates. De Griekse filosoof speelde een grote rol in de ontwikkeling van het wetenschappelijk denken. Hij was kritisch, nam geen antwoord voor lief en bleef vragen afvuren tot je brein in brand stond en je ‘ik weet het niet!’ uitroept – ‘juist’, was zijn antwoord geweest.
Volgens Socrates was de onwetendheid de basis voor een deugdzaam leven – ‘je weet niks, behalve dat je niks weet’. Door kritisch te denken en (zelf)kennis op te doen, kun je tot wisdom komen. Dit liet me nadenken; eigenlijk hoef je dus niet alles te weten en overal meteen een verklaring voor te verzinnen. Misschien is het onbekende juist wel dé rode draad door ons leven. En misschien is het dan wel goed dat sommige dingen in de schoot van de toekomst verborgen liggen.
3. Dat is toekomstmuziek
Fraai klinkende plannen die na verloop van jaren misschien mogelijk zullen blijken, maar op het ogenblik nog niet te verwezenlijken zijn
U kent het vast wel: de momenten dat u in de trein zit, het landschap voorbij ziet razen en er ineens een utopisch toekomstbeeld in u opkomt. Een villa op Ibiza. Een geitenboerderij. De dag dat de printer exact doet wat u wilt dat ‘ie doet – zeg het maar. Echter helpt de logica u weer uit uw droom; een gehoorzame printer kan misschien in de toekomst realiteit zijn, maar is de komende tijd nog niet aan de orde. Oftewel: het is toekomstmuziek.
Onlangs besefte ik me ineens dat ‘toekomstmuziek’ eigenlijk een heel raar woord is. Welke muziek? Is de toekomst zo muzikaal dan? Het was tijd dat ik Het Orakel genaamd Google raadpleegde. Ik kwam erachter dat het een Duits leenwoord is: Zukunftmusik. Waarschijnlijk is het afgeleid van een essay van de Duitse componist Richard Wagner. Het werd gebruikt om zijn ideeën over de toekomst van de kunst te beschrijven. Echter werd het verkeerd geïnterpreteerd als ‘de muziek van de toekomst’ en vervolgens als denigrerende verwijzing naar Wagner en zijn collega’s gebruikt. Het valt te bediscussiëren in hoeverre deze verklaring correct is, maar we kunnen met zekerheid concluderen dat de term heden ten dage in het Nederlands op een andere manier wordt toegepast.
In het Nederlands betekent het dat iets in de toekomst wellicht zal gebeuren, maar momenteel nog niet te verwezenlijken is – het is als het ware een soort voorklank. Dit geeft men de ruimte om de fantasie de vrije loop te laten. Welke nummer geeft uw toekomst weer? Kiest u voor ‘Groter Dan Ik’ van Froukje? Of toch voor ‘A Better Future’ van David Bowie?
4. Zolang de vogels vliegen
Een mogelijk nieuw spreekwoord, voor het eerst gebruikt anno december 2022. Betekenis: we moeten altijd hoop voor de toekomst blijven houden – zolang de natuur doorgaat zal er immers toekomst zijn
“Onderwijs voor kinderen crisisnoodopvang
steeds lastiger te organiseren”
en de vogels vliegen door
“Toezichthouder waarschuwt: toegang
tot zorg is niet meer vanzelfsprekend”
en de vogels vliegen door
“150 mensen opgepakt bij klimaatactie
op A12 in Den Haag”
en de vogels vliegen door
‘Homo-propagandawet’ brengt Russische
queer personen nog meer in het nauw”
en de vogels vliegen door
“Honderden daklozen maakten afgelopen
dagen gebruik van winteropvang”
en de vogels vliegen door
en de mieren kruipen door
en de bomen groeien door
en de toekomst gaat door
dus ook wij gaan door
Met deze inzending won Lena Claessen de schrijfwedstrijd ‘Scenario’s voor de toekomst’ georganiseerd door Jong Neerlandistiek. Lena Claessen zit in de vierde klas van het vwo.
Laat een reactie achter