• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Artikelen
  • Media
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Wat je zaait, zul je oogsten

2 januari 2023 door Yfke de Jong 1 Reactie

Je krijgt een passende beloning voor je ingezette werk. 

Illustratie: Yfke de Jong

Nieuw jaar, nieuwe kansen en… weer een nieuw spreekwoord om de week! Ook ik begin dit nieuwe jaar met flink wat voornemens, dus het leek me toepasselijk om dan een spreekwoord onder de loep te nemen dat daar dan eigenlijk ook erg goed bij past. Voor mij persoonlijk is het overigens toevallig het geval dat ik dit spreekwoord initieel enkel in de Engelse vorm kende.  Maar gelukkig kwam ik er laatst achter dat het ook gewoon in het Nederlands bestaat! Wat betekent het, en waar komt het dan precies vandaan?

Het spreekwoord valt vrij letterlijk op te vatten: dat wat je zaait (het werk dat je levert)  is ook wat je zelf kan oogsten (de gevolgen). Een positieve invulling van dit spreekwoord is dat je beloond wordt als je ergens goed je best voor doet of ergens hard voor werkt. Maar het kan natuurlijk ook negatief zijn: als je slechte dingen zaait, zal je ook slechte dingen moeten oogsten, oftewel de consequenties van je slechte gedrag moeten dragen. 

Het spreekwoord kent echter ook nóg een andere, meer figuurlijke, interpretatie, zoals onder andere blijkt uit het werk van F.A. Stoett (dbnl): zoals je zelf bent, zo zullen anderen jou behandelen. Dit doet mij dan ook weer denken aan het aforisme Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet, of het spreekwoord wie goed doet, goed ontmoet. Dit zijn natuurlijk ook hele goede lessen voor het nieuwe jaar, maar mogelijk pluis ik die een andere keer uit.

Het spreekwoord is ontleend aan de Bijbel (Van Dale). Het komt voort uit Paulus’ Brief aan de Galaten: “[…] want zo wat de mens zaait, dat zal hij ook maaien.” Het is dan ook al een flink oud spreekwoord, dat zich in de taal heeft kunnen nestelen door de link met het christendom en dankzij het feit dat Nederland voor een groot deel van haar geschiedenis een agrarische samenleving had. Tegenwoordig hebben we het dan wel over oogsten, in plaats van maaien, hoewel ik niet kan vinden waarom dat is gebeurd.

En zoals ik in de introductie al liet blijken, het spreekwoord komt ook in andere talen voor, wat natuurlijk niet opvallend is voor een wijsheid uit de Bijbel. Zo heb je het Engelse Reap what you sow. In het Duits heb je een vrij ander spreekwoord met dezelfde betekenis dat ik ook nog graag even deel omdat het gewoon zo mooi klinkt: wie man in den Wald hineinruft, so schallt es heraus, oftewel zoals men het bos inroept, zo echoot het eruit. Dit draagt de betekenis: zoals men anderen behandelt, zo wordt men zelf ook behandeld. 

Ik kan me geen mooier spreekwoord bedenken om 2023 mee te beginnen. Mijn voorstel: laten we allemaal hele mooie zaadjes planten, zodat we aan het eind van dit jaar terug kunnen blikken op een mooie oogst. Dan blijf ik mij inzetten om zaadjes van spreekwoord-kennis te planten, wie weet wat voor oogst dat dan weer oplevert. 😉

Gelukkig nieuwjaar! 

Yfke de Jong is masterstudente Communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Jong, Zin van de week Tags: spreekwoord, spreekwoorden, uitdrukking

Lees Interacties

Reacties

  1. Arno. zegt

    6 januari 2023 om 17:05

    Wat betreft ‘oogsten’: interferentie met ‘wie wint zaait zal storm oogsten’ ligt voor de hand. Die komt ook uit de bijbel, Hosea 8 vers 7. Een afgeleide daarvan lijkt me ‘wie zaait zal oogsten’. De talen waarin de bijbel is geschreven hadden iets met aaien en oogsten, kennelijk.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Dialect van de week

Nar den buuet goan

“Nar den buuet goan” (naar de boot gaan) betekent in het Wichels “bevallen”. In Wichelen, het dorp waar de inzender van deze zin opgroeide, werd aan kinderen verteld dat baby’s werden afgehaald (ook “kuuepen” (kopen) genoemd) bij een van de vrachtschepen op de Schelde. Het Wichels is een overgangsdialect met opvallend veel dubbelvormen en diftongen. […]

➔ Lees meer
  • Facebook
  • YouTube

Thema's

#taalkunde
Maar goed, een blog over maar goed
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Dao heb ich mien naas te hoêg vur sjtaôn
Er hangt een schoer in de lucht
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
#letterkunde
Bewonderenswaardig bewonderen
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Podcast: Leve(n) lezen met Jeroen Dera
Podcast: Leve(n) lezen met Ingmar Heytze
#recensie
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Yara’s Wedding: een voorstelling die je bijblijft.
Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company
Zee nu: Een dystopische roman over zeespiegelstijging
De zestiende eeuw plus vierhonderd jaar in het ijs: een atypische ecoroman
#taalbeheersing
Maar goed, een blog over maar goed
Hoe werkt een hondenfluitje?
Geert Milders?
‘Poepelwoefie’
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
#toekomstinterview
‘Ik geloof er toch echt in, dat je iets moet kiezen waar je blij van wordt.’
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
‘Mensen sturen berichten over kinderporno alsof ze flippo’s verzamelen’
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
#wijzijnneerlandici
Kwaliteit boven kwantiteit?
Literatuur, natuur, insecticiden en het internet
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
#wijzijnneerlandici: Jacques Klöters
“Aan het begin van de studie sprak ik nog geen Nederlands. Na drie jaar schreef ik een scriptie in het Nederlands.”
#voordeklas
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Later word ik dokter! Of juf! Of allebei!
Literatuur voor alle leeftijden
De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d