Een schone ende ghenoechelijcke historie vanjoncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Mullerte Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 8 Alle eerder verschenen … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 8
Artikel
Alsnog op de trap
In zijn artikel ‘Alsnog’ dringt voor van 17 december 2021 in Neerlandistiek geeft Ronny Boogaart een interessante syntactisch-semantische beschouwing van de recente verandering van alsnog, waarin de betekenis van dit woord samenvalt met die van toch. In de oudere betekenis van alsnog heeft het woord de betekenis toch nog. Vergelijk de volgende twee zinnen. Gisteren wou ik … [Lees meer...] overAlsnog op de trap
Moraal met een accent
Een trein rijdt heel snel op vijf mensen af. De trein heeft een probleem en kan alleen stoppen als er een zwaar object op het spoor wordt gegooid. Jij staat op een brug en er staat een heel dikke man naast je. De enige manier om de trein te stoppen is hem op het spoor te duwen. Hierdoor sterft hij, en red je de vijf mensen. Zou je hem duwen? De meeste mensen vinden dit een … [Lees meer...] overMoraal met een accent
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 7
Een schone ende ghenoechelijcke historie vanjoncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Mullerte Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 7 Alle eerder verschenen … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 7
De kerk: onderweg naar een depreciërend achtervoegsel
Woorden hebben stuk voor stuk hun eigen geschiedenis, natuurlijk. Zo kun je begrijpen dat kerk en kurk ondanks hun gelijkenis twee verschillende verledens hebben. Kerk heeft Griekse roots met een betekenis die verband houdt met het woord kurios ‘heer en meester’, eventueel met hoofdletter ‘Heer’. Kurk mag erop lijken, het … [Lees meer...] overDe kerk: onderweg naar een depreciërend achtervoegsel
‘Alsnog’ dringt voor
Toen ik afgelopen zomer op Vlieland aan een pannenkoek zat, fietsten er twee meisjes druk pratend voorbij. ‘Maar alsnog!’, riep het ene meisje uit. Ik wist wel ongeveer wat ze daarmee bedoelde want de recente betekenisverandering van alsnog was me niet ontgaan. Maar alsnog. Het woord voelt voor mij nog steeds wat ouderwets, niet een woord dat past bij fietsende meisjes. … [Lees meer...] over‘Alsnog’ dringt voor
Eindelijk wél vertaalt
Dankzij Tonnus Oosterhoff heb ik het gevoel dat ik Sara Burgerhart voor het eerst echt gelezen heb. Ik ben er, als trouwe neerlandicus, een paar keer doorheen gegaan, en, heus, het is een interessant verhaal, vaardig verteld, zoals dat heet, een verhaal waar de historische sensatie vanaf spat, eenvoudigweg doordat de personages levensecht zijn en vrij alledaagse dingen … [Lees meer...] overEindelijk wél vertaalt
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 6
Een schone ende ghenoechelijcke historie vanjoncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Mullerte Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 6 Alle eerder verschenen … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 6
Zijn taalgebruik hielp Rutte (toch) weer premier te worden
Toen in januari jongstleden het kabinet viel, bestond de indruk dat de methode-Rutte was uitgewerkt. Weliswaar won hij daarop verkiezingen, direct erna kwam hij, misschien wel meer dan ooit, in de problemen nadat de notitie ‘Positie Omtzigt, functie elders’ onder de arm van verkenner Kajsa Ollongren zichtbaar was. Rutte zei dat hij met de verkenners niet over het toenmalig … [Lees meer...] overZijn taalgebruik hielp Rutte (toch) weer premier te worden
Taal in het regeerakkoord
Dat taal in Nederland de laatste jaren steeds meer een politiek onderwerp is geworden, blijkt onder andere uit het concept-coalitieakkoord dat gisteren werd gepresenteerd. Hoewel dit niet eens het allerdikste regeerakkoord aller tijden is, was er niet eerder zoveel aandacht voor taal als in 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'. Wat overigens nu ook weer niet … [Lees meer...] overTaal in het regeerakkoord
duidelijk / helder
Verwarwoordenboek vervolg (247) duidelijk / helder De woorden overlappen in betekenis, maar er is soms een subtiel verschil. duidelijk goed te begrijpen, goed waar te nemen Zijn betoog was duidelijk: zo snel mogelijk starten … [Lees meer...] overduidelijk / helder
10 jaar later spreken we nog steeds Nederlands
Tien jaar is een lange tijd – wat kan er in die tijd niet allemaal gebeuren!. Tien jaar geleden schreef ik op deze site mijn eerste dagelijkse stukje, over het Engels. Als je toen had gezegd dat er in 2021 in Nederland eigenlijk alleen nog maar Engels zou worden gesproken, en dat mensen je verwilderd hadden aangekeken als je in de supermarkt om 'een halfje brood' zou vragen, … [Lees meer...] over10 jaar later spreken we nog steeds Nederlands
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 5
Een schone ende ghenoechelijcke historie van joncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Muller te Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 5 … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 5
Kans op laaggeletterdheid
In een vorig stukje voor Neerlandistiek heb ik laten zien dat er geen sprake van is dat 24% van onze 15-jarige leerlingen op grond van het PISA-onderzoek uit 2018 ‘laaggeletterd’ kan worden genoemd. De 15-jarigen in dat onderzoek hebben, anders dan in de media en in de politiek werd beweerd, geen moeite met bijvoorbeeld het begrijpen van eenvoudige mededelingen of het lezen van … [Lees meer...] overKans op laaggeletterdheid
Verschillende typen zinnetje
De ene taalkundige schreef een artikel over 'twee typen subject' en de ander verbaasde zich over die titel: na woorden als soorten en typen komen toch vooral meervoudige zelfstandig naamwoorden voor? Waarom heette dat artikel dan niet 'twee typen subjecten'? Samen schreven Hans Broekhuis en Ina Schermer nu een artikel over deze constructie. Zo gaat dat in de taalkunde: om over … [Lees meer...] overVerschillende typen zinnetje
Toch niet weer over de Landelijke Kennisbasistoets?
Onlangs hoorde ik dat men besloten heeft om de LKT (de Landelijke Kennisbasistoets) nog jaren te handhaven. Zeg maar dag met je handje tegen vernieuwend literatuuronderwijs. Je wordt er treurig en moedeloos van, maar laten we de publicitaire barricaden maar weer eens opzoeken. Waarom hoor je nooit een dichter opscheppen over de prachtige oxymoron die hij in zijn gedicht … [Lees meer...] overToch niet weer over de Landelijke Kennisbasistoets?
Etymologica: Slapper de Malle Morstert wat zijn die ‘Engelse’ koppelingen oud!
Op het platform Signalering Onjuist Spatiegebruik (SOS) kan iedereen foto’s inzenden van samenstellingen die ten onrechte met een spatie zijn gespeld, zoals kerst ballen en kussen slopen. Volgens de website worden dergelijke fouten onnodig veel gemaakt en lijkt het erop dat ze steeds vaker voorkomen. Dikwijls wordt het Engels daarbij als boosdoener gezien: door de vele Engelse … [Lees meer...] overEtymologica: Slapper de Malle Morstert wat zijn die ‘Engelse’ koppelingen oud!
What is good enough for Jesus
Jaap Dieleman uit Zeewolde blijkt momenteel een van de grootste tijdschriftuitgevers van Nederland: miljoenen exemplaren van zijn tijdschrift worden gratis huis aan huis verspreid. Hij verkondigt er kennelijk een blijde boodschap in, want hij is een evangelist, maar dat is dan wel de blijde boodschap dat het einde der tijden aankomt, en dat het vaccin tegen corona daar een rol … [Lees meer...] overWhat is good enough for Jesus
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 4
Een schone ende ghenoechelijcke historie van joncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Muller te Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 4 … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 4
Levende literatuur
Op een dag begon ik Couperus te hertalen. Niemand had het me gevraagd, ik had geen uitgever die al stond te springen, het leek me gewoon goed om zijn werk toegankelijk te maken voor mijn leerlingen. Er kwam discussie over: van Couperus blijf je af. Sommige hardcore Louis-fans hadden misschien nog liever dat niemand zijn werk las dan door dit sacrilège. … [Lees meer...] overLevende literatuur
“Mijn woordspelen is leeren”
Té vrij naar Hieronymus van Alphen De slogan “Mijn ballen wegen 130 gram” van Benny’s Vleesservice uit Nijmegen is dit jaar de winnaar geworden van de Verkiezing van de Slechtste Slogan. De tekst heeft eigenaar Benny van Es zelf verzonnen. Eerst had hij als slogan “Mijn gehaktballen wegen 130 gram” bedacht, maar die feitelijke mededeling heeft hij later veranderd in de … [Lees meer...] over“Mijn woordspelen is leeren”
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 3
Een schone ende ghenoechelijcke historie van joncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Muller te Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 3 … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 3
#SARABURGERHARTTOO
Intussen hoor ook ik van collega’s die, vaak op verzoek van studentenvertegenwoordigers, ‘trigger warnings’ verschaffen bij syllabi en andere collegeteksten: een expliciete waarschuwing vooraf bij materiaal dat studenten dienen te lezen of bekijken, die aangeeft dat hij of zij zich moet voorbereiden op geweld, racisme of seksueel misbruik, omdat er mogelijk oude trauma’s … [Lees meer...] over#SARABURGERHARTTOO
Hoe hun hebben doorbreekt
Zou het in Haarlem begonnen zijn? De allereerste verwijzing naar hun hebben vinden we in ieder geval in een artikel in De nieuwe taalgids uit 1911. J.A. Vor der Hake (uit Haarlem) schrijft: In plat Utrechts en eveneens b.v. in het dialekt van Gouda is Hullie gongen der niet heen heel gewoon.Ook in 't dialekt van de Veluwe is hullie één van de vormen voor … [Lees meer...] overHoe hun hebben doorbreekt
Oorlog in de taalkunde: Een update
In oktober 1971 debatteerde Noam Chomsky in Eindhoven met Michel Foucault, zoals ik onlangs hier in herinnering bracht. Na zijn terugkeer op het MIT zal Chomsky zich niet eenvoudigweg rustig aan een stukje taalkundige analyse hebben kunnen wijden. Begin jaren ’70 was hij op twee fronten strijdvaardig actief. Ten eerste was daar zijn politiek activisme, vooral gericht tegen … [Lees meer...] overOorlog in de taalkunde: Een update
