Spreekwoord van de week • “ De bloemetjes buitenzetten”

Het ervan nemen en flink feest vieren.

De (studenten)vakantie zit erop en dat betekent dat ik sinds vorige week weer volop aan de slag mag als student! Maar het betekent ook dat het spreekwoord van de week weer terug is – reden voor feest als je het mij vraagt! En bij feest denk ik altijd maar aan één spreekwoord: De bloemetjes buitenzetten. Deze uitdrukking spookte de afgelopen week dus flink rond in mijn hoofd en dit zette mij natuurlijk weer aan het denken over de herkomst ervan. Iets wat nooit slecht kan zijn als je (bijna) wekelijks een rubriek over een spreekwoord/uitdrukking moet schrijven, toch?

Ik geloof dat dit spreekwoord nog best bekend is, onder alle generaties. Iemand die de bloemetjes buitenzet gaat lekker feesten. Hoewel de betekenis van deze uitdrukking (naar mijn mening) vrij transparant is, is de herkomst wat lastiger te herleiden. Of nouja, eigenlijk gewoon niet… Volgens Van Dale is deze namelijk niet bekend. Wél is bekend dat de uitdrukking in het Engels painting the town red is. En ook in het Deens verven ze de stad rood: male byen rød. Mogelijk komt de uitdrukking daar vandaan maar gingen wij Nederlanders niet aan de slag met verf, maar met bloemen. Geen volledig onlogische gedachte gezien onze enorme bloemen- en plantenexport. 

Het spreekwoord is in ieder geval niet nieuw. Zo beschreef F.A. Stoett het spreekwoord al in 1923 (dbnl), met de betekenis zich door een bloem uitdossen. Hieruit valt af te leiden dat de uitdrukking misschien afkomstig is van de gewoonte om een bloem in het knoopsgat te steken bij feestelijke gelegenheden: dus om je mooi uit te dossen voor een feestelijke gelegenheid. Óf de uitdrukking kan slaan op het versieren van je huis voor een feestje, net als de slingers ophangen. En ik lees ook nog speculatie dat de uitdrukking afgeleid is van het feit dat na de winterperiode de bloemen weer buiten gezet konden worden, en dit begin van de lente als een feestelijke periode gezien werd. 

Dan kom ik graag nog even terug op de Engelse variant van de uitdrukking, want aan de slag gaan met verf vind ik toch wel iets heel anders, en waarom precies rood? Helaas is ook van de Engelse variant geen 100% duidelijkheid over de herkomst, maar er is wel een leuke theorie. Gedacht wordt dat de uitdrukking verwijst naar een verhaal uit 1837. In dit jaar ging de Markies van Waterford, Henry Beresford, en een groep vrienden uit in Melton Mowbray. Richting het einde van een feestelijke avond gingen Henry en zijn vrienden aan de slag met rode verf, om de gevels van meerdere gebouwen in het centrum rood te verven (een daad die overigens bestraft met een boete van £100 voor elke deelnemer). Helaas heeft deze theorie niet heel veel overtuigende kracht, gezien de uitdrukking pas 50 jaar later in verwijzing naar de markies werd gebruikt. Een andere populaire theorie is dat de uitdrukking is afgeleid uit een zin van het 14e-eeuwse gedicht Inferno van Dante. Hierin wordt gesproken we are they who painted the world scarlet with sins, waarbij excessief feesten als een zonde gezien kan worden. Tot slot is er de theorie dat het Amerikaanse slang is, dat is ontstaan omdat bij uitbundige feesten veel gebruik werd gemaakt van vreugdevuren en vuurwerk, die voor een rode gloed zorgden.
Overigens heeft de uitdrukking ook in het Frans de betekenis van het rood verven van de stad: Peindre la ville en rouge. Ik kom er niet achter of er andere talen zijn die wél de bloemenvariant gebruiken, maar als dat wel zo is hoor ik het graag! 

Goed, er heerst in ieder geval veel onduidelijkheid. Maar bloemen, verf, vuur, of zonden: feest vieren kunnen we zeker wel, waardoor de uitdrukking nog altijd goed bekend blijft! Meer duidelijkheid over deze uitdrukking is natuurlijk ook altijd welkom, want wat hierboven staat aan theorieën zijn misschien eigenlijk ook maar blauwe bloempjes.