• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Artikelen
  • Media
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd

19 december 2022 door Yfke de Jong 3 Reacties

Je moet ook de kleine dingen in het leven waarderen.

Illustratie: Yfke de Jong

Ik zat al een tijdje te denken welk spreekwoord ik voor deze weken wilde doen. ‘’Iets met kerst,’’ dacht ik. Maar gek genoeg bracht mij dat niet zo ver. Want, opvallend genoeg, kon ik maar bar weinig spreekwoorden vinden die direct ‘kerst’ in het spreekwoord hebben! Maar niet getreurd, deze periode kent voor mij en vele anderen zo veel leuke tradities dat er altijd wel een linkje te leggen valt. En dan moest ik toch gelijk denken aan de leuke en lieve cadeautjes die bij mij over en weer gaan in de decemberperiode en een spreekwoord wat dan bij mij thuis altijd langskwam: Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd. Ik ben eigenlijk verrast dat ik dit spreekwoord nog niet eerder bekeken heb!

Oh, en mocht je nou trouwens wel een spreekwoord met ‘kerst’ erin kennen, dan ben ik daar alsnog hartstikke geïnteresseerd in en lees ik hem graag in de opmerkingen hieronder. Maar goed, nu even uitzoeken hoe het zit met dit spreekwoord om de week. 

De betekenis is hartstikke transparant: als je niet dankbaar kan zijn met de kleine dingen van minder waarde, dan verdien je het niet om iets groters en waardevollers te krijgen. Dit slaat dan echter niet alleen op fysieke spullen, maar kan ook betrekking hebben tot abstracte dingen zoals een kleine vordering in een proces of een meevallertje (Van Dale).

Opvallend aan het spreekwoord is dat, om het rijmschema te behouden, ‘waard’ nog in de oude variant ‘weerd’ in het spreekwoord voorkomt. Wel zo handig, want rijm kan ervoor zorgen dat een boodschap als deze als meer waarheidsgetrouw gezien wordt, ja echt! En eerlijk, het klinkt ook gewoon lekker. 

Het feit dat een deel van het spreekwoord niet in het moderne Nederlands staat, geeft al wat weg over het feit dat het best oud is. Het is mogelijk zelfs ontleend aan een wijsheid uit Jezus Sirach 19:1, geschreven rond 190 v.C.: die het weinige versmaadt, zal gaandeweg vervallen (Van Dale), die uiteindelijk ook in de 16de eeuw in het Nederlands voorkwam in de vorm Wye tcleyne versmaet, die en sal tgroote niet hebben (dbnl). Wat uiteindelijk ook nog de vorm aannam van die ’t klein niet begeert, is ’t groot niet weerd. De ontwikkeling van het spreekwoord heeft dus ook echt niet stilgestaan. Tot slot deel ik daarom ook nog graag een leuke variant van het spreekwoord die ik tegenwoordig af en toe langs hoor komen: wie het kleine niet leert doet het grote verkeerd. Voor zover ik weet draagt dit gewoon dezelfde betekenis als het originele spreekwoord, maar het is wel leuk om te zien hoe hierin de oude variant van waard omzeild wordt, door twee andere -eert/d woorden te pakken. En wie weet welke nieuwe formulering de toekomst weer brengt voor dit spreekwoord. 

Ik hoop dat ik wat meer duidelijkheid heb kunnen scheppen met dit onderzoekje naar de herkomst van dit leuke spreekwoord: dan hebben jullie in ieder geval al het kleine geleerd, en kan je het grote ook niet meer verkeerd doen. Verder wil ik iedereen alvast hele fijne feestdagen toewensen en hoop ik dat alle cadeautjes en lieve daden zodanig ontvangen worden dat dit spreekwoord helemaal niet uitgesproken hoeft te worden. Maar, mocht het wel nodig zijn, vul het dan maar gelijk aan met de leuke weetjes die in dit artikel naar voren komen. 😉

Fijne feestdagen!

Yfke de Jong is masterstudente Communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Jong, Zin van de week Tags: spreekwoord, spreekwoorden, uitdrukking

Lees Interacties

Reacties

  1. Jos Rombouts zegt

    16 mei 2023 om 14:27

    Enkele dagen geleden vond ik bij de facebook een opmerkelijke toepassing van het spreekwoord:

    https://www.facebook.com/photo/?fbid=6520358891328650&set=gm.1399621240893032&idorvanity=838542533667575&__cft__%5B0%5D=AZUvidp1A8j3qEcVQhuEymUlC1spUpMtfXZJAB2YI4elVH3jrcA_osOsljunNdTENcyLc2LWWpyTVYDy9bwlZIT0JeJw-yKCHIAduSBU-cwSrJrdZ5WtcxvONT7AImuzttkBuT4lZqwGegwQst0P6G3a&__tn__=EH-R

    Bedankt, Peter van Straaten!

    Beantwoorden
  2. S.G. Maasdam zegt

    16 juli 2024 om 10:35

    Leuk dit lesje. Ik kende het echter als die het kleine niet deert (inplaats van die het kleine niet eert) waarschijnlijk is het uit de bijbel afkomstig met “niet eert” en in de volksmond bij niet gelovigen verbasterd naar “deer”.?

    Beantwoorden
  3. Martin zegt

    24 juni 2025 om 18:17

    Wat een leuk artikel. Dank je wel.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Openingszin van de week

Het nieuws reisde snel, zoals dat soort nieuws doet.

De openingszin van Luister van Sascha Bronwasser weet in één klap de kern van het boek te vatten.

➔ Lees meer
  • Facebook
  • YouTube

Thema's

#taalkunde
Een beest van een constructie
Maar goed, een blog over maar goed
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Dao heb ich mien naas te hoêg vur sjtaôn
Er hangt een schoer in de lucht
#letterkunde
Klassiekers uit de klas!
Het nieuws reisde snel, zoals dat soort nieuws doet.
Deze kennismaking zal kort zijn.
Het poppenboek: een vergeten genre
Get ready with… Heile van Beersel
#recensie
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Yara’s Wedding: een voorstelling die je bijblijft.
Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company
Zee nu: Een dystopische roman over zeespiegelstijging
De zestiende eeuw plus vierhonderd jaar in het ijs: een atypische ecoroman
#taalbeheersing
Maar goed, een blog over maar goed
Hoe werkt een hondenfluitje?
Geert Milders?
‘Poepelwoefie’
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
#toekomstinterview
‘Bekijk tijdens je studie al wat er allemaal mogelijk is, wacht niet tot iets moet.’
‘Ik geloof er toch echt in, dat je iets moet kiezen waar je blij van wordt.’
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
‘Mensen sturen berichten over kinderporno alsof ze flippo’s verzamelen’
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
#wijzijnneerlandici
Kwaliteit boven kwantiteit?
Literatuur, natuur, insecticiden en het internet
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
#wijzijnneerlandici: Jacques Klöters
“Aan het begin van de studie sprak ik nog geen Nederlands. Na drie jaar schreef ik een scriptie in het Nederlands.”
#voordeklas
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Later word ik dokter! Of juf! Of allebei!
Literatuur voor alle leeftijden
De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d