Deze uitdrukking komt uit het Gronings en betekent dat iemand wijs is geworden door het maken van fouten. Er wordt verwezen naar het Groningse dorpje Leermens, dat in het Gronings wordt uitgesproken als ‘Leerms’. De letterlijke vertaling naar het Standaardnederlands luidt als volgt: ‘Hij is om Leermens gekomen.’
- Door naar de hoofd inhoud
- Skip to secondary menu
- Spring naar de eerste sidebar
- Spring naar de voettekst
Neerlandistiek
Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Footer
Mooie uitdrukking. Molema vermeldt in 1895 in de handschriftelijke aanvullingen op zijn Gronings Woordenboek (:
Leermens; dorpje in Fivelgoo. Sprw. Hij ’s om Leermens tou komen = hij weet wat er in de wereld te koop is, heeft veel ondervinding en menschenkennis opgedaan, hij weet er alles van. Woordspeling met: leeren, en: menschen. Hierbij behoort het toevoegsel: mit ’t ijne bijn in ’t askegat, en mit ’t ander in ’t hek vast, waarin ligt opgesloten: hij heeft door scha en schande geleerd. ‒ Vgl: drauen. (Hierbij eene woordspeling der Vlamingen: Hij is te Blijdegem of te Blijdenberge begraven, van iemand wiens dood vreugde baart aan de erfgenamen of de geburen.)
Bij ‘drauen’ vermeldt Molema:
Het woord heeft dus de beteekenis van: dreigen, werkelijk iets meenens zijn of ’t laten voorkomen dat men iets wil doen, vandaar de beteekenis van: talmen. De zegsw.: hij is van drouen = hij is een draler, stelt altijd uit, is eene woordspeling met Drouwen, eene buurtschap in Drente.
De Vlaamse uitdrukking kende Molema waarschijnlijk uit het Westvlaamsch Idioticon (1892).
Stoett vermeldt in zijn Nederlandsche Spreekwoorden gezegden bij de uitdrukking ‘Hij is van Kleef’ een groot aantal soortgelijke woordspelingen met toponiemen:
https://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01_01/stoe002nede01_01_1185.php
Wie weet er nog meer?
Of is dit uilen naar Athene dragen?
Da’s ain haile schiere, al t blieft toch wel nuver hou vail dizze oetdrukkens liekt op “oet de tied kommen”.
Volgens K. ter Laan’s Nieuw Groninger Woordenboek betekent het enkele ‘hai is om Leerms kommen’: hij weet wat er in de wereld te koop is. Met de schertsend bedoelde toevoeging ‘mit t aine bain in t aaskegat, mit t aander in t hek vaast’ wordt het: hij heeft geleerd door schade en schande, ofwel: is wijs geworden door het maken van fouten. Grunneger toal het veul verdaaipens!
Wat betekent ‘verdaaipens’, Dick?
Dag Lidwien, dat is Gronings voor verdiepingen. Ter Laan vermeldt als betekenis van verdaaipens ook: ‘diepe gedachten’ en ‘streken, kuren’. Dat is waar ik op doelde. HGR