Achter het achtervoegsel 16 In 2012 las Nederland massaal de oorlogsroman De donkere kamer van Damokles (1958) van Willem Frederik Hermans. Leden van de openbare bibliotheek kregen van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) een exemplaar van het boek cadeau. Met allerlei activiteiten probeerde de CPNB zowel jonge als oude … [Lees meer...] overVan retinette naar flexilette
Artikel
En daar moet je natuurlijk weer de juiste pronouns bij zoeken!
Het hoofdkwartier van de antiwoke-beweging (3) De hoofdredacteur van Neerlandistiek, Henk, zat zijn nevenfunctieregister bij te werken. De Raad van Bestuur van het machtige orgaan had hem ooit een nulaanstelling aan een eerbiedwaardige universiteit aangeboden, als hoogleraar Neerlandistiek en de neerlandistiek, maar hij wist niet dat dit betekende dat je aan die … [Lees meer...] overEn daar moet je natuurlijk weer de juiste pronouns bij zoeken!
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [39], [40] en [41]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [39], [40] en [41] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [39], [40] en [41]
friemelen / priegelen
Verwarwoordenboek vervolg (263) friemelen / priegelen Deze werkwoorden voor vingerbewegingen verschillen duidelijk in betekenis. friemelen met de vingers onrustige bewegingen maken Wat zit je toch te friemelen? Hou je handen toch eens stil! priegelen met kleine bewegingen van je … [Lees meer...] overfriemelen / priegelen
Veranderen op diverse manieren, zoals in de taal van de Kamervoorzitster
Wie zoekt naar regime change in de Handelingen van de Tweede Kamer komt dat begrip voor het eerst tegen in het begin van het jaar 2002. Irak speelde en de Amerikaanse president Bush was toen bezig met de realisering van dat beleidsvoornemen, in Bagdad een revolutie bewerkstelligen. Klinkt anders, komt op hetzelfde neer. Als het voor het eerst in de … [Lees meer...] overVeranderen op diverse manieren, zoals in de taal van de Kamervoorzitster
Het gevecht om Meta
Het datacentrum in Zeewolde heeft in ieder geval iets moois voortgebracht: de onderstaande podcast van Haagse zaken. Het verhaal van hoe Meta, het moederbedrijf van Facebook, had in Zeewolde een absurd groot stuk terrein gekocht om er een absurd groot datacentrum te plaatsen dat in zijn eentje 1% van alle energieverbruik van Nederland voor zijn rekening zou houden. De … [Lees meer...] overHet gevecht om Meta
Taalkunde op het vwo: een interview met drie experts
Wat is het precieze verschil tussen ‘ik liep’ en ‘ik heb gelopen’? De aanvoegende wijs, bestaat dat? Ik leerde het niet bij het vak Nederlands. Hoe kan dat? Hoe is het gesteld met taalkunde op het vwo? En wat valt er te verbeteren? Ik vroeg het drie experts. Hoeveel aandacht wordt er aan taalkunde besteed op het vwo tijdens lessen Nederlands? ‘Dat hangt in hoge mate … [Lees meer...] overTaalkunde op het vwo: een interview met drie experts
Bij de dood van een bruggenbouwer: Joost Kloek (1943-2022)
Vorige maand overleed J.J.Kloek, tot 2004 hoogleraar sociale geschiedenis van de literatuur aan de Utrechtse universiteit. Zijn pioniersarbeid bij het literaire onderwijs- en onderzoek rechtvaardigt ruime aandacht voor zijn werk. Kloek studeerde vanaf 1961 Nederlandse taal- en letterkunde. Dat was in een tijd dat moderne letterkunde in het curriculum nog geheel ontbrak. De … [Lees meer...] overBij de dood van een bruggenbouwer: Joost Kloek (1943-2022)
Ken je taalklanken met je lichaam?
Wie een woord kent (konterfeitsel, balorig, wieberen) weet iets over zijn lichaam: welke spieren je moet bewegen om die klanken te maken. Belichaamd denken (embodied cognition) is tegenwoordig een populair begrip onder antropologen, filosofen en cultuurwetenschappers. Zij nemen vaak een radicaal standpunt in, al je denken is denken met je lichaam. Anti-Cartesianisme heerst: er … [Lees meer...] overKen je taalklanken met je lichaam?
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [36], [37] en [38]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [36], [37] en [38] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [36], [37] en [38]
Lof van de periferie
Dit dankwoord sprak Frank Willaert uit nadat hij afgelopen zaterdag tijdens de Neerlandistiekdagen in Groningen de Everwinus Wassenbergh Penning had ontvangen. Beste vrienden van de Neerlandistiek, De afgelopen dagen is mij meermaals gevraagd: “Maar wie was toch die Everwinus Wassenbergh?” En dan moet ik erkennen dat ik het tot twee jaar geleden, toen de eerste Everwinus … [Lees meer...] overLof van de periferie
Etymologica: de Oekraïense graanschuur
De oorlog in Oekraïne brengt, zo melden de kranten al enige tijd, ook de wereldvoedselvoorziening in gevaar, omdat Oekraïne ‘de graanschuur van Europa’ is. Waar komt de omschrijving ‘graanschuur van Europa’ eigenlijk vandaan? En waarom heet Oekraïne zo? Sicilië Het metaforische gebruik van graanschuur voor een graanproducerend gewest is al heel oud en volgens de … [Lees meer...] overEtymologica: de Oekraïense graanschuur
Ik vind het nogal meevallen
Soms hebben taalobservaties de vorm van klachten: "Iedereen zegt steeds vaker x!" Die observaties zijn zelden nieuw voor de taalkundige. Nieuwe observaties hebben daarentegen meestal de vorm van de vraag, zoals deze, die mij werd doorgestuurd door de Taaladviesdienst van Onze Taal: Als iemand zegt: ik vind dat een goede voetballer. En iemand anders reageert: ik vind het wel … [Lees meer...] overIk vind het nogal meevallen
Constantijn Huygens: een leven in brieven
Gisteren, de eerste zaterdag in de maand, was het eigenlijk andermans afvalprikken in Houten geblazen, maar ik mocht verstek laten gaan. Er was op Huygens' Hofwijck in Voorburg een boekpresentatie. Een juweel van een boek over Constantijn Huygens aan de hand van veelal onbekende brieven aan en van Constantijn Huygens. Zelf had ik het over een Latijnse brief met gedicht van … [Lees meer...] overConstantijn Huygens: een leven in brieven
Salarisaanbod is meestal afwezig
Vacatures voor eerstegraadsdocent Nederlands (1) Negen van de tien vacatures voor eerstegraadsdocent Nederlands is onvervulbaar, volgens een NOS-artikel van 12 februari. Wat doen scholen eigenlijk om hun vacatures aantrekkelijk te maken voor deze felbegeerde eerstegraadsdocenten Nederlands? Het springt ons als lerarenopleiders Nederlands nogal in het oog: 90% onvervulbare … [Lees meer...] overSalarisaanbod is meestal afwezig
Gedragen
Gisteren vierden we de neerlandistiek tijdens een drukbezochte publieksdag in Groningen. Het was een feest om zoveel vrienden van de neerlandistiek bij elkaar te zien, veel jonge mensen ook - zij die het straks zullen gaan doen. Joost Oomen trapte af met een levendige voordracht uit eigen werk en haalde wat herinneringen op aan zijn studietijd bij Nederlands in Groningen (en … [Lees meer...] overGedragen
Een Oekraïense bard in de Lage Landen
Sinds het begin van de Russische invasie zijn duizenden Oekraïners naar de Lage Landen gevlucht, wat zal leiden tot nieuwe ontmoetingen. De Oekraïners komen immers uit een cultuur die voor veel Nederlandstaligen onbekend zal zijn. Dat blijkt onder meer uit onze letterkunde die nauwelijks aandacht geeft aan de Oekraïense literatuur. Uitzondering is de schrijver en slavist Johan … [Lees meer...] overEen Oekraïense bard in de Lage Landen
Juryrapport Everwinus Wassenbergh Penning 2022
Toegekend aan prof.dr. Frank Willaert Vandaag werd tijdens de Neerlandistiekdagen in Groningen de Everwinus Wassenbergh Penning uitgereikt aan de Antwerpse medioneerlandicus Frank Willaert. De winnaar van de prijs (de 'Nobelprijs van de neerlandistiek')) wordt gekozen door redactie en redactieraad van Neerlandistiek, op basis van langdurige verdiensten voor de … [Lees meer...] overJuryrapport Everwinus Wassenbergh Penning 2022
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [34] en [35]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [34] en [35] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [34] en [35]
Firapeel, het hoofse rolmodel
De luipaard in Van den vos Reynaerde III (Slot) Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam kwam en wil ik hem rehabiliteren. Reynaert is een ‘fel’, wraakzuchtig dier. Juist door af te zien van wraak, slaagt Firapeel erin … [Lees meer...] overFirapeel, het hoofse rolmodel
Voornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamendrift 91 Algemeen zien we in de twintigste eeuw een afbouw van de traditionele voornamen en de opkomst van nieuwe modenamen. Dat is in Wallonië niet anders. In de bovenstaande top-20 lijsten van voornamen van mannen verdwijnen de topnamen uit 1900-09 geleidelijk, waarbij dat voor Pierre nog tot 1990 duurt, voor Jean tot 1970, voor Joseph, Georges, Marcel, René en … [Lees meer...] overVoornamen in Wallonië vanaf 1900
Minister Hoekstra: volstrekt maar dan ook volstrekt modern in zijn taal
Een Kamerlid kan zeggen dat een wetsvoorstel wel te verdedigen is, maar dan ook alleen als tijdelijke maatregel in afwachting van betere tijden. Het voorbehoud dat via maar dan ook wordt uitgedrukt, vinden we meestal veel duidelijker onder woorden gebracht op de volgende manier waarbij herhaling het kenmerk is: Dat is natuurlijk gewoon volstrekt, maar dan ook … [Lees meer...] overMinister Hoekstra: volstrekt maar dan ook volstrekt modern in zijn taal
Ik wil geen reclame op het werk
Aan het begin van de eeuw zag het er allemaal nog goed uit: de Nederlandse samenleving zou voor zijn software niet meer afhankelijk zijn van de grote Amerikaanse technologiebedrijven zoals Microsoft, maar zich binnen een paar jaar wenden tot open source-software – gratis, door iedereen te gebruiken software zonder geheime achterdeurtjes. De overheid en de universiteiten zouden … [Lees meer...] overIk wil geen reclame op het werk
De ‘Spiegel der duecht’ : exempel [33]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempel [33] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempel [33]
Spattend vertelplezier
Zie je ’s ochtends één oranje Volvo, dan kom je ze plots de rest van de dag tegen. En of het nou alleen jouw waarneming is, of dat het écht oranje-Volvo-dag is, zul je nooit weten. Zo viel mij deze week op de radio de reclame op voor een schilderijententoonstelling waar het ‘plezier afspat’. En sindsdien bleef die formulering door mijn hoofd waren. ‘Het schrijfplezier spat … [Lees meer...] overSpattend vertelplezier
