Door Jenny Audring Zeg schat, wil jij die jurk wel zeker aan? Hij spant wat bij de taille en de bips Hou jij je adem in? Je ziet een beetje pips Een groot’re maat zou je vast beter staan. Zeg jij nou dat ik dik ben, echtgenoot? Niet dik, mijn duifje, dikkig slechts een beetje. Wat mollig, stevig, ferm, gezellig, weet je En verder zijn je botten ietsje … [Lees meer...] overEen nieuw sonnet over –ig
sonnet
Antwoord op het ig-sonnet
Door Johan Rooryck Wat -ig is dan wel niet mag betekenen Met hoeveelheid heeft het niets vandoen 'groenig' lijkt alleen maar ietwat groen en hoe is 'bloedig' te berekenen? -ig lijkt dat veeleer waaraan het zich hecht te involveren: angstig'gaat gepaard met angst, en talig heeft van taal de aard: van veelheid is hun semantiek onthecht Groenig betrekt de kenmerken … [Lees meer...] overAntwoord op het ig-sonnet
Suffixsonnet: adjectivaal –ig
Door Marc van Oostendorp Hoe moet een morfoloog zijn werk toch doen? Het is wat men ook zegt echt niet vanzelfsprekend Wat of een suffix nu precies betekent. Bijvoorbeeld: groenig is een vorm van groen En je kunt zeggen dat -ig nuanceert. Zo gaat het vaak als 't aan een adjectief Gehecht wordt. Lievig is een beetje lief Maar bij een nomen gaat 't dan … [Lees meer...] overSuffixsonnet: adjectivaal –ig
Suffixsonnet: –schap
Door Marc van Oostendorp Het broederschap: het leven in abdijen In ziekenhuizen, op de ambulance. De broederschap (fraternité in 't Frans): Ideaal voor gelijken en voor vrijen. Het -schap met de hecht zich bij allerlei Woorden en woordsoorten aan de rand: Van eigen eigenschap, blijdschap van blij, Van weten wetenschap, landschap van land. Hoewel het Nederlands … [Lees meer...] overSuffixsonnet: –schap
Suffix-sonnet: werkwoordelijk –ig
Door Marc van Oostendorp Wanneer je iemand van iets wilt voorzien - Van pijn, van kruis, van einden of van stenen - Houd krachtig in gedachten dat misschien Het suffix -ig zich voor zoiets laat lenen. Want wie een ander pijnigt geeft hem pijn En wie hem kruisigt, geeft hem houten balken, Wie eindigen wil vindt het einde fijn Gestenigd worden is stenen … [Lees meer...] overSuffix-sonnet: werkwoordelijk –ig
De sappige applen glansen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (103) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Geen fijner seizoen dan de herfst. Het hele voorjaar en de hele zomer hebben we te maken gehad met overdreven gekwinkeleer van vogels, het rumoer van overvolle terrassen en het geschreeuw van voetballers. Maar dan komt de herfst, … [Lees meer...] overDe sappige applen glansen
Vol melodie en meening
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (102) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Er zijn algoritmes die, puur door letters, woorden en constructies te tellen, kunnen bepalen of een tekst door een man of een vrouw geschreven is. Wat is die gemeten 'mannelijkheid' of 'vrouwelijkheid'? We kunnen toch moeilijk … [Lees meer...] overVol melodie en meening
Tilburgs sonnet
Door Bas Jongenelen Sinds een week is het Nederlands een sonnettype rijker: het Tiburgse sonnet. Een sonnet is nooit zo maar een sonnet, er zijn Italiaanse sonnetten, Engelse sonnetten, Nijmeegse sonnetten, Utrechtse sonnetten - en ga zo maar door. Meestal heeft zo'n geografische aanduiding slechts te maken met de plaats waar hij bedacht is. Bij het Tilburgse sonnet is dat … [Lees meer...] overTilburgs sonnet
‘k Ruk aan ’t raampje
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (101) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Ik heb nooit een goede verklaring gevonden waarom melancholie soms fijn is. Waarom lees je een treurig gedicht van iemand die zegt dat ze het allemaal niet meer uithoudt? Omdat het een prettig gevoel … [Lees meer...] over‘k Ruk aan ’t raampje
De hof is hoog ommuurd!
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (100) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Tot diep in de negentiende eeuw was het sonnet een mannenvorm. Toen ik begon aan dit project, leek het me aardig om de mannelijke en vrouwelijke dichters in balans te houden. Maar dat lukte me tot nu toe … [Lees meer...] overDe hof is hoog ommuurd!
Ik wist geen ander lied
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (99) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Als je denkt dat het altijd allemaal niet erger meer kan, kun je altijd nog Hélène Swarth (1859-1941) lezen. Geen Nederlandstalig oeuvre zit zo vol smart, onterecht zelfbeklag en diepgevoelde zielepijn als … [Lees meer...] overIk wist geen ander lied
Om mijn harte dat niet werd verstaan
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (98) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Poëtische stijl is iets fascinerends: waarom was het in bepaalde perioden van de literatuurgeschiedenis zo goed als verplicht om in gedichten taalvormen te gebruiken die je anders nooit zou zeggen? En … [Lees meer...] overOm mijn harte dat niet werd verstaan
Man o man
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (97) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De Tachtigers, dat weten jullie wel, hebben het sonnet weer terug op de kaart gezet! Het genre begon in de achttiende eeuw te sukkelen, in de negentiende eeuw was je geen vent als je niet minstens één … [Lees meer...] overMan o man
Krachtig als de popel
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (96) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Als aan het eind van de negentiende eeuw het sonnet zijn renaissance kent in de Nederlandse letteren, dan werd het credo van die renaissance uitgesproken door Jacques Perk: Klinkt helder op, gebeeldhouwde … [Lees meer...] overKrachtig als de popel
U iets te veel, mij nutt’loos
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (95) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Ik heb niet kunnen achterhalen wanneer het verschil tussen mannelijk en vrouwelijk rijm precies belangrijk werd voor Nederlandse dichters, of wanneer die conventie om het te noemen naar geslachten zo … [Lees meer...] overU iets te veel, mij nutt’loos
Moeder, licht, licht, bloem
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (94) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De Nederlandse twintigste-eeuwse essayist Karel van het Reve heeft er in navolging van de Franse zeventiende-eeuwse essayist Blaise Pascal eens op gewezen dat de regel dat je geen woorden moet herhalen, … [Lees meer...] overMoeder, licht, licht, bloem
De ontdekking van Shakespeare
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (93) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Dat het sonnet, dat genre dat in de loop van de achttiende en de eerste helft negentiende eeuw zo in de versukkeling was geraakt, aan het eind van die laatste eeuw ineens weer tot bloei kwam in de … [Lees meer...] overDe ontdekking van Shakespeare
‘k Breng vooral aan d’Engel lof en prijs
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (92) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Hoe kun je de wereld veranderen met een sonnet? Dat was de vraag die ik twee weken geleden stelde naar aanleiding van een sonnet van Jacob van Lennep. Het gedicht leek gericht aan een meisje en bedoeld om … [Lees meer...] over‘k Breng vooral aan d’Engel lof en prijs
Van den last ontheven
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (91) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp We verkeren inmiddels waarschijnlijk in ons dieptepunt van de sonnetgeschiedenis. Zó erg is het in de vroege negentiende eeuw met de vorm gesteld dat beroemde sonnetten niet meer als sonnet worden vertaald. … [Lees meer...] overVan den last ontheven
Lieve maagden scheppen en dan troosten
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (90) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp In Groot-Britannië is er bij een aantal filosofen een nieuwe belangstelling voor de literatuur te bespeuren. Denkers als Greg Currie en Max de Gaynesford denken na over literatuur als taalhandeling. Ze … [Lees meer...] overLieve maagden scheppen en dan troosten
Taal om de wereld op te poetsen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (89) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp "Dit opstel", schreef Abraham Seyne Kok in 1883 in het Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde "is zijn ontstaan verschuldigd aan de vraag van iemand, die een examen voor de borst had, hem iets … [Lees meer...] overTaal om de wereld op te poetsen
Als ’t in ’t Hollandsch heet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (88) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen Tadamtadamtadamtadam en Tadamtadamtadamtadamtadam? Dat de eerste veel opgewekter klinkt dan de tweede. Een gedicht waarvan iedere regel uit vier keer tadam bestaat, dat kán bijna … [Lees meer...] overAls ’t in ’t Hollandsch heet
Vlekloos bloed
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (87) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De huidige tijd heeft zijn comfortzone, zijn waarde creëren en zijn verbinding zoeken, maar de vroege negentiende eeuw had zijn vlekloos bloed. Het was zo'n frase die je bij bepaalde dichters als het ware … [Lees meer...] overVlekloos bloed
Des îles d’Amérique un généreux sauvage
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (86) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Voor deze serie gaat zoals jullie weten geen zee mij te diep en geen rots te hoog. We zijn nu in een lastige periode beland, dat mogen jullie weten. Tot Jacques Perk (1859-1881) op het toneel verdween, was … [Lees meer...] overDes îles d’Amérique un généreux sauvage
Samenstel van onbegrijplijkheden
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (85) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp In een serie over de geschiedenis van de Nederlandse taal aan de hand van sonnetten, mag Bilderdijk natuurlijk niet ontbreken. Niet alleen omdat hij als een van de weinigen van zijn tijd nog weleens een … [Lees meer...] overSamenstel van onbegrijplijkheden
