Maud Vanhauwaert is een materiële schrijver: ze maakt boeken niet alleen door tekst op een toetsenbord te typen en die op te sturen naar de uitgever, ze denkt ook na over de vorm van haar boeken. Zo is haar roman Tosca in één editie – ik denk: de echte, de rest bestaat alleen omdat het boek ook mensen moest bereiken die niet zo materieel zijn ingesteld – letterlijk … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Maud Vanhauwaert, Tosca
Artikel
Je in je pijngrens laten zitten
In een interview in de Trouw van 25 november zei het Nederlandse NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven: Die uitspraak intrigeerde me. De betekenis uit de context wel grofweg op te maken: mevrouw Van Vroonhoven vertelde dat ze een begripvolle arbeidsrelatie met haar PVV-collega Geert Wilders onderhield en met hem wilde samenwerken, maar dat ze geen persoonlijke aanvallen … [Lees meer...] overJe in je pijngrens laten zitten
Redt Julia het in de eenentwintigste eeuw?
Rhijnvis Feith (1753-1824) overleed tweehonderd haar geleden. Vorige week verscheen de hertaling van zijn sentimentele briefroman Julia. Het boek werd voor het eerst gepubliceerd in 1783 en beleefde vier herdrukken tijdens het leven van Feith, de laatste keer in 1824 toen het werd opgenomen in zijn verzameld werk. Ook werd het in het Duits, Frans en Russisch vertaald, voor die … [Lees meer...] overRedt Julia het in de eenentwintigste eeuw?
Ik kan niets ruiken stinken
Een van de mooie dingen aan de mens is dat hij zich ineens vragen kan stellen over taal. Waarom klinkt de ene zin natuurlijk, terwijl een andere, die ogenschijnlijk hetzelfde is opgebouwd, dat niet doet? Zo stelde de taalliefhebber Carola Janssen me onlangs een vraag namens haar zoon: Hoe zit dat precies? Alle werkwoorden die een zintuiglijke waarneming uitdrukken, kunnen … [Lees meer...] overIk kan niets ruiken stinken
Tekstportret: Rein Cozijn
In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier, ter gelegenheid van een bijzondere aanleiding. Vandaag neemt tekstwetenschapper Rein Cozijn afscheid van de Universiteit van Tilburg. Die kun je er goed bij hebben Academisch gezien heb ik van thuis uit niets meegekregen. Mijn moeder kreeg een kind van een Canadees, en trouwde later mijn … [Lees meer...] overTekstportret: Rein Cozijn
Naar een open Neerlandistiek
Het is wonderlijk dat er een apart woord voor bestaat: wetenschap die volkomen transparant wil zijn voor iedereen. Wetenschap die ervoor wil zorgen dat iedereen kennis kan nemen van de resultaten, maar ook van de gevolgde methoden. Die iedere belangstellende de middelen wil geven om zelf desgewenst onderzoek te kunnen doen. Open wetenschap wordt dat genoemd, open science, alsof … [Lees meer...] overNaar een open Neerlandistiek
Kennis voor vaardigheden
Bij de discussie over hoe het Centraal Examen van het schoolvak Nederlands vormgegeven moet worden, neemt Helge Bonset in een van de commentaren een ferm standpunt in: ‘Nederlands is primair een vaardighedenvak […].’ (Bonset 2024) Het probleem met vaardigheden is dat ze niet op zichzelf staan. Vaardigheden hebben inhoud nodig om te kunnen bestaan. Als je een spreekbeurt … [Lees meer...] overKennis voor vaardigheden
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
Voordelen van meertaligheid ‘Ja, je hebt nu wel leuk over die voordelen verteld maar er moeten ook nadelen zijn, waarom horen we daar niks over?’ Gebaseerd op Hoffmann (1991) en Thieme (2023) De afgelopen decennia heb ik veel over meertaligheid* geschreven en gesproken. Aan het eind van college, cursus of lezing kwam vooral van studenten bijna altijd de vraag: ‘Ja, … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
Oh la la! (Die malle Hugo Brandt Corstius toch)
Voor mij als linkse scholier en student was Hugo Brandt Corstius een soort mijlpaal en held. Hij durfde in lijfblad Vrij Nederland de dingen toch maar mooi te benoemen zoals ze waren! De Nazi’s van het regime-Lubbers noemde hij gewoon Nazi’s, en Onno Ruding was inderdaad als twee druppels Eichmann. Hoera de revolutie, het is eindelijk zo ver!Verder schreef hij een roze … [Lees meer...] overOh la la! (Die malle Hugo Brandt Corstius toch)
Taal zonder waarheid
Hugo Brandt Corstius kondigde jarenlang aan om een biografie van de door hem bewonderde Multatuli te schrijven. Het kwam er nooit van, en toen uiteindelijk iemand anders het deed, beweerde hij dat dit maar goed was ook. Eerst moest iemand anders de feiten maar eens op een rijtje zetten, dan kon hij zich wijden aan een boek dat zijn voorkeur had – een waarin niet meer al die … [Lees meer...] overTaal zonder waarheid
Minister van Nu Eenmaal
Gisteren vond de grootste demonstratie plaats voor het hoger onderwijs in de 21e eeuw: van heinde en ver kwamen 20.000 mensen naar het Malieveld in Den Haag om te demonstreren tegen de draconische bezuinigingen: medewerkers van de universiteiten én studenten. Heel velen van hen demonstreerden voor het eerst van hun leven. Sommigen van hen waren tevoren bang, want je hoort … [Lees meer...] overMinister van Nu Eenmaal
Etymologica: Jij-bak
In het Nederlands Dagblad van 23 mei 2024 karakteriseerde journalist Gerard Beverdam het huidige extraparlementaire kabinet als een ‘jij-bak-coalitie’, vanwege de manier waarop de fractieleiders op kritische vragen van de Tweede Kamer reageren. En Sander Schimmelpenninck schrijft in De domheid regeert dat politici het debat saboteren door de jij-bak of de fophef. … [Lees meer...] overEtymologica: Jij-bak
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittel [25]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittel [25]
Denkend aan e of en …
Soms schrijven we alleen een e, soms en. Het verschil leidde tot een heuse spellingstrijd, met rond de eeuwwisseling naast een Groen Boekje (de officiële woordenlijst), een Wit, een Rood en zelfs een Blauw boekje. Het middenklassenautootje van het Groot Dictee van 9 november 2024, dat begrepen moet worden als het autootje van de middenklasse, illustreert de kwestie: de tussen-n … [Lees meer...] overDenkend aan e of en …
Het eerste kwart: Cobi van Baars, De onbedoelden
Als het leven een verhaal is, is adoptie een wel heel grote plotwending. Het begin is heel anders dan het vervolg, en bovendien is dat begin vaak onzichtbaar voor alle lezers van het levensverhaal, om te beginnen de hoofdpersoon zelf. Ik vermoed dat dit een van de trauma's van adoptie is: wij mensen willen allemaal een mooi, rechtlijnig levensverhaal, maar bij adoptie is dat … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Cobi van Baars, De onbedoelden
De nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands
Deel 1: Het toelichtingsdocument In oktober zijn de nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands verschenen, opgesteld door een vakvernieuwingscommissie die bestond uit leraren vmbo en havo/vwo, vakexperts, curriculumexperts en een procesregisseur. De conceptexamenprogramma’s hebben betrekking op vmbo-bb, vmbo-kb, vmbo-gl/tl, havo en vwo en bestaan uit een karakteristiek van … [Lees meer...] overDe nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands
Digitaal leermiddel over Jan Terlouw, Koning van Katoren (1971)
Koning van Katoren (1971) is een bekend jeugdboek van de Nederlandse politicus Jan Terlouw (geboren in 1931). Op de website van Uitgeverij Lemniscaat staat te lezen dat dit ‘het beste kinderboek aller tijden’ is. Daarvoor geeft de uitgever geen bewijzen, maar wellicht wordt hier verwezen naar een enquête van De Volkskrant uit 2021. We weten wel met zekerheid dat het boek een … [Lees meer...] overDigitaal leermiddel over Jan Terlouw, Koning van Katoren (1971)
Steeckt van verre ick heb luttel an
Dat ze in de Late Middeleeuwen in Freudiaanse termen over seks praatten, bewijst dit refereyn uit de verzameling van Jan van Stijevoort: https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/11/steect-van-verre-ick-heb-luttel-an.pdf … [Lees meer...] overSteeckt van verre ick heb luttel an
Betje Wolff, Scipio (1771)
![Diana, G. (ca. 1770). De grootmoedigheid van Scipio [Schilderij]. Rijksmuseum.](https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/11/SK-A-3465-150x150.jpg)
Een minder bekend boek van Betje Wolff is haar "Lier-, Veld- en Mengelzangen," dat in 1772 werd uitgegeven door T. Tjalingius te Hoorn. In dit werk staan 17 gedichten, voorafgegaan door twaalf pagina's voorrede in proza en acht pagina's "Ontschuldiging aan mijne Vrienden" in poëzie. Het geheel wordt afgesloten met een prozavertaling van Alexander Pope's "The Rape of the Lock." … [Lees meer...] overBetje Wolff, Scipio (1771)
Te wit, te mannelijk, te Eurocentrisch?
Aardrijkskundelesboeken vanuit een postkoloniaal diversiteitsperspectief Het Herdenkingsjaar Slavernijverleden (2023-2024) nodigt uit tot reflectie op (post)koloniale thema's in de internationale Neerlandistiek. Binnen het interdisciplinaire onderzoeksproject ´Meerstemmigheid in de Nederlandse-Indonesische koloniale geschiedenis´ (2022-2024) werden geschiedenis- en … [Lees meer...] overTe wit, te mannelijk, te Eurocentrisch?
In tranen
Het is even schrikken om te lezen dat Marita Mathijsen met Een vrije geest een 'emobiografie' heeft willen schrijven, een boek over Betje Wolff dat de grote achttiende-eeuwse schrijfster volgt in haar emotionele ontwikkeling. Wolff, zou je denken, is een schrijfster geweest die in aanraking kwam met tal van belangrijke ideeën uit haar tijd. Zou ze niet juist vanwege … [Lees meer...] overIn tranen
Etymologica: Het gebied Rekselaar bij Genderen
Het Rekselaar is het gebied ten noorden van Genderen. Soms is het ‘de’ Rekselaar, soms ‘het’ Rekselaar. Dit inconsistente lidwoord-gebruik is te zien als een teken dat mensen niet weten waar de naam voor staat of vandaan komt. Hieronder volgt een poging de naam te verklaren. Het Rekselaar op de kadastrale kaart van Genderen van 1832. De smalle percelen ten westen van de … [Lees meer...] overEtymologica: Het gebied Rekselaar bij Genderen
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittel [24]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittel [24]
Van de Jordaan naar de Gazastrook in Amsterdam?
Wie heeft wanneer de naam Nederland voor ons landgebied naar voren geschoven? Daar zal ongetwijfeld naamkundig over nagedacht en geschreven zijn, maar dat laat ik hier even buiten beschouwing. Ik begin met deze vraag naar aanleiding van het stukje van Paulien Cornelisse op de voorpagina van De Volkskrant van 11 november, getiteld 'Jammer dat Nederland al Nederland heet'. … [Lees meer...] overVan de Jordaan naar de Gazastrook in Amsterdam?
De aanstekelijke woede van Jeroen Brouwers
(Briefwisseling 1968-1986, Jeroen Brouwers-Geert van Oorschot) Na de eerste lange brief van Jeroen Brouwers aan uitgever Geert van Oorschot in hun Briefwisseling 1968-1986 (Atlas Contact) reageert de uitgever op 3 januari 1969 met de woorden: ‘In ieder geval verheugt het mij bovenmate dat u vijanden durft te maken.’ Profetische woorden die het schrijverschap van … [Lees meer...] overDe aanstekelijke woede van Jeroen Brouwers
