Langzaam zijn de dialecten aan het verpolderen. Dat blijkt uit de rap die hierboven staat: het Poldernederlands heeft ook nu ook minstens één stadsplat bereikt. … [Lees meer...] overPolder-Tilburgs
taal
Er is de bordewisser
Het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde (2012-1) paste bijna niet in de brievenbus en staat weer boordevol van alles waarvan wij op de NederL-burelen smullen, zoals een artikel waarin Henk Verkuyl laat zien dat niemand het Nederlandse systeem van werkwoordstijden beter begrepen heeft dan L.A. te Winkel in een artikel uit 1857 en een onderzoek van Evie Coussé en Albert … [Lees meer...] overEr is de bordewisser
Lindes lijst
Eerder deze week nam Linde van den Bosch afscheid als Algemeen Secretaris vam de Nederlandse Taalunie. Sinds 2004 was ze de hoogste ambtenaar in dit Vlaams/Nederlands/Surinaams overheidsorgaan dat al net beleid op het gebied van de Nederlandse taal en literatuur beheert: van subsidie voor docenten aan buitenlandse universiteiten tot geld voor toegepast onderzoek naar … [Lees meer...] overLindes lijst
Lepels en vorken
Je kunt de dingen beter begrijpen dan ze uit je hoofd te leren. Een lezing op het congres over Germaanse talen waar ik dezer dagen ben, ging over hoe je het beste aan Amerikaanse studenten kunt uitleggen hoe ze een Nederlands woord in het meervoud moeten zetten. Het probleem voor buitenlanders is dat het Nederlands twee veelvoorkomende manieren heeft om een meervoud te maken: … [Lees meer...] overLepels en vorken
Vij
Gedoe in Zweden: de gezaghebbende encyclopedie NE.se heeft een lemma opgenomen voor het 'sekse-neutrale' persoonlijk voornaamwood hen. Is dat nu een goed idee of niet? In ieder geval geeft de taalgeschiedenis een degelijke poging weinig kans van slagen. Het kunstmatig en van hogerhand introduceren van nieuwe woorden is toch al bijna altijd tot mislukken gedoemd en dat geldt al … [Lees meer...] overVij
Schaduwbingo
Ik weet een fijn gezelschapsspel voor tijdens de komende verkiezingscampagne: we gaan tellen hoe vaak politici zeggen dat ze over hun eigen schaduw stappen of springen. De uitdrukking speelt al een tijdje een rol in het politieke taalgebruik (zie bijvoorbeeld dit stukje op de website van HP/De Tijd van bijna twee jaar geleden), maar de afgelopen dagen hoorde ik hem gebruikt … [Lees meer...] overSchaduwbingo
De nalatenschap van Harmen Siezen
Door Marc van Oostendorp Toen enkele weken geleden bekend werd dat het journaal voortaan 'richting spreektaal' zou 'opschuiven', bleef het opvallend stil in Nederland. Terwijl dit misschien weleens een van de belangrijkste taalgebeurtenissen van 2012 zal blijken te zijn, een teken van een ingrijpende, langdurige verandering van onze opvatting over taal. Jan Kuitenbrouwer … [Lees meer...] overDe nalatenschap van Harmen Siezen
Waarom twittert Geert Wilders nooit over roze koeken?
Gisteren was het de dag van zeg mij welke woorden u gebruikt en ik zeg u wie u bent in NRC Handelsblad. Marjolijn Februari fantaseerde in haar wekelijkse column over de mogelijkheid om haar bijdragen door een computer te laten schrijven: Een pakket software dat wekelijks op deze plek een politieke analyse genereert door tamelijk willekeurig een aantal zinnen achter elkaar te … [Lees meer...] overWaarom twittert Geert Wilders nooit over roze koeken?
Topsectoren
Wordt het Nederlands bedreigd door het Engels? Er zijn weinig tekenen die er concreet op wijzen, maar tegelijkertijd wordt de kwestie ook niet onderzocht. We maken onmiskenbaar een interessante tijd mee, met een internationale taal die langzaam maar zeker een steeds steviger positie inneemt in sommige deelgebieden van het leven. Dat gebeurt nagenoeg onopgemerkt, in ieder geval … [Lees meer...] overTopsectoren
Abent omnes uolucres
Over het oudste Nederlandse zinnetje Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu is al van alles en nog wat geschreven. Dat het helemaal niet het oudste Nederlandse zinnetje is. Dat het geen Nederlands is. Dat het een liefdesgedicht is. Dat het een religieus gedicht is. Dat het door een monnik geschreven is. Dat het door een vrouw geschreven … [Lees meer...] overAbent omnes uolucres
‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Jan-Wouter Zwart denkt dat de zinsbouw van menselijke taal heel eenvoudig in elkaar zit. Dat is vermoedelijk de reden waarom het interview in NRC Handelsblad afgelopen zaterdag geen eenvoudige lectuur was. Een simpel idee kan in zijn uitwerking heel ingewikkeld zijn. Het is overigens wel een prettig stuk om te lezen, vind ik, al is het maar omdat er eens wordt afgerekend met … [Lees meer...] over‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Het meest droog
Ik heb het misschien al honderden of duizenden keren gelezen, maar maandag viel mijn oog er ineens op: een zinsnede in het korte weerbericht van de Volkskrant: - In het zuiden is het meest droog. Wat een raar gebruik van het woord meest, dacht ik ineens, zo als bijwoord. Ik schreef erover op Twitter en Rutger Kiezebrink van de Taaladviesdienst meldde onmiddellijk dat het in … [Lees meer...] overHet meest droog
Niet in het minst
Gisteren werd bekend dat J.L. Heldring (94), de grand old man van de Nederlandse (taal)columnistiek, ermee ophoudt: vanavond staat zijn laatste column in NRC Handelsblad. Volgens de berichten houdt hij ermee op omdat de 'inspiratie' op is. Heldring schreef al jarenlang niet meer over taal, maar lange tijd besteedde hij in zijn rubriek regelmatig aandacht aan het onderwerp. … [Lees meer...] overNiet in het minst
EYE: ’n doorn in ‘t OOG
Woensdag 4 april vond in Amsterdam de opening plaats van ‘t nieuwe filminstituut, door de koningin nog wel. Dat instituut heet EYE. Ik dacht eerst dat dat was omdat 't gelegen is aan 't Amsterdamse IJ; u kent toch de hedendaagse uitspraak van die ij, maar nee het is 't Engelse woord voor OOG.Het zal wel geen toeval zijn dat die opening gepland is in de week voor Pasen. Dat is … [Lees meer...] overEYE: ’n doorn in ‘t OOG
Eigenlijk een feit
Het meest hilarische radiofragment van deze week is al binnen: de (zo te horen geïmproviseerde) absurdistische dialoog tussen de taaladviseur Ludo Permentier en presentatrice Annemie Peeters op het Vlaamse Radio 1, gisterenmorgen (vanaf 6:05): … [Lees meer...] overEigenlijk een feit
Hebbie en heppie
Terwijl u lekker de hele dag op een terrasje zit, gaat het werk aan het Taalportaal gewoon door — een website van een groep taalkundige van een aantal Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen die de hele grammatica van het Nederlands én het Fries wetenschappelijk in kaart willen brengen. Ah, nu jok ik. Het werk aan dat Taalportaal gebeurt ook soms op een terras, … [Lees meer...] overHebbie en heppie
Een oor aangenaaid
Er wordt tegenwoordig veel geklaagd over studenten die niet kunnen spellen en de onderwijsinspectie zit er terecht bovenop. Maar hebt u wel eens geluisterd naar Nederlanders die voorlezen? Dat is een ramp. In een op de drie zinnen word je op 't verkeerde been gezet doordat de voorlezer de zinsklemtoon legt op 'n woord dat geen nadruk mag hebben. Ook presentatoren van radio en … [Lees meer...] overEen oor aangenaaid
Twitter redt Oeteldonks
Gelukkig voor u kunt u tot aswoensdag doorwerken en toch in Oeteldonk zijn: door de tweets te volgen van Driek Pakaon, Boer Knillis en Hendrien. Gisteren berichtte de BBC dat nieuwe media bedreigde talen kunnen redden. Dat geldt zeker ook voor het Oeteldonks, een dialect met een wonderlijke geschiedenis. … [Lees meer...] overTwitter redt Oeteldonks
Marie z’n fiets is kapot
Het Twents is volgens de cabaretier Herman Finkers 'de oudste nog levende wortel in het Nederlandse taalgebied'. Hij schrijft dat in het nieuwe nummer van Onze Taal, dat gisteren in de bus lag. Finkers legt niet echt uit waarop hij deze classificatie baseert — hoezo 'het oudst' —, maar dat maakt niet uit, want zijn opsomming van allerlei bijzondere eigenschappen van zijn … [Lees meer...] overMarie z’n fiets is kapot
Wim Daniëls, volkstaalkundige
Wim Daniëls heeft inmiddels misschien wel net zo veel taalboeken geschreven als alle andere Nederlandse taalkundigen bij elkaar. Daarnaast ontplooit hij allerlei andere activiteiten: hij was een van de initiatiefnemers van het Witte Boekje, hij is stadsdichter van Helmond, hij treedt op in onder andere een eigen cabaretvoorstelling over de voornaam Wim, en dat is nog maar een … [Lees meer...] overWim Daniëls, volkstaalkundige
Waneer? Heb jij je school wel afgemaakt?
Op Twitter is een zekere Jan Berens actief (@jan_spellingman) die onvermoeibaar de hele dag het netwerk lijkt te monitoren op spelfouten. Zodra hij er een vindt, stuurt hij de Twitteraars — zo te zien volslagen onbekenden — berichtjes zoals: - het is mij een doorn in het oog als mensen "locale" en niet "lokale" twitteren - Hier spreekt een neerlandicus. Doe er je … [Lees meer...] overWaneer? Heb jij je school wel afgemaakt?
Levelen over cijfertjes
Niemand begrijpt zo goed hoe je vertrouwen kunt wekken met taal als de banken, of in ieder geval hun reclamebureaus. De bedrijfstak heeft de afgelopen twintig jaar bijna iedere vorm van Nederlands ingezet: van het met een donkerbruine stem uitgesproken model-Nederlands van de Van Lanschot-reclames via de (min of meer ironische) ballerige toon van de ABN Amro in de jaren … [Lees meer...] overLevelen over cijfertjes
Polmo en andere vergeten ezelsbruggetjes
De mens is voortdurend van alles en nog wat uit zijn hoofd aan het leren en na een tijdje gaat hij dood en is al die kennis verloren. ('Ja, ik dacht, het wordt tijd voor een opbeurende gedachte op de zaterdagochtend.') Ik denk bijvoorbeeld vaak aan het bijbelboek Prediker: 'wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart.' ('Als ik dood ben, is dat citaat ook alweer een vindplaats … [Lees meer...] overPolmo en andere vergeten ezelsbruggetjes
Nieuw Gronings onderzoek naar taalbegrip
Moeilijke tijden voor modellen van taalbegrip Het is eigenlijk een wonder: de werking van je hersenen tijdens het begrijpen van taal is te meten op je hoofd in de vorm van uiterst zwakke elektrische signalen op de hoofdhuid. Als de zin ‘Jan besmeerde zijn brood met...’ wordt afgemaakt met het woord ‘sokken’, zorgt dat bij de lezer voor een zogenaamde N400. Dat is een negatieve … [Lees meer...] overNieuw Gronings onderzoek naar taalbegrip
Het Nederlands beschermen: ha, ha, ha!
Gisteren werd bekend dat de Stichting Nederlands haar jaarlijkse 'Lofprijs' heeft uitgereikt aan de cabaretier Herman Finkers. Dat nieuws zal niet de voorpagina's halen — die stichting, die zich vooral inzet tegen de invloed van het Engels op het Nederlands, is klein en het is niet duidelijk hoe de keuze precies tot stand komt. En toch is de keuze ook opvallend en een teken aan … [Lees meer...] overHet Nederlands beschermen: ha, ha, ha!
