Er is in de taalkunde, en in veel menswetenschappen, de laatste decennia betrekkelijk veel aandacht voor het feit dat mensen een lichaam hebben. Mensen verzetten zich tegen de gedachte dat ons denken zich in een platoonse abstracte wereld bevindt, ver weg van ons vlees en bloed. Toch heeft in ieder geval in wat ik allemaal gelezen heb, het idee van embodied cognition (denken in … [Lees meer...] overKreupeltaalkunde
taalkunde
Een valkuil en een reddingsboei
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (4.9) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje komen recente discussies aan bod over de positie van het Engels in het hoger … [Lees meer...] overEen valkuil en een reddingsboei
13 & 14 juni 2024: TABU Dag
Dit jier wurdt de 44e taalwittenskipskonferinsje TABU Dag organisearre troch it Center for Language and Cognition fan de Ryksuniversiteit Grins. It kongres is op 13 en 14 juny, it tema is Transcending borders in linguistic research. Lês hjir mear oer it programma. … [Lees meer...] over13 & 14 juni 2024: TABU Dag
Het smerige schip van de taalwetenschap
Ik heb het boek Decolonizing linguistics nu uitgelezen. Ik heb over een aantal hoofdstukken apart geschreven - de hoofdstukken die ik oversloeg waren naar mijn smaak over het algemeen te Amerikaans, bijvoorbeeld omdat ze allerlei suggesties deden over het onderwijs die alleen in een Amerikaans systeem passen, naar ijn idee. Wat me alles bij elkaar opvalt is dat het … [Lees meer...] overHet smerige schip van de taalwetenschap
“Wat is dat?” als indirecte taalhandeling
Bij de paasbult van dit jaar stond ik als vrijwilliger in een kraampje om hapjes en drankjes te verkopen. Het meeste kostte een grijpstuiver, maar ranja was gratis en dat stond ook zo op de prijslijst. Verder hadden we een paar schaaltjes met chocolade-eitjes neergezet, waar iedereen zich van mocht bedienen, ook gratis, al stond dat nergens aangegeven. De interactie met … [Lees meer...] over“Wat is dat?” als indirecte taalhandeling
Johan Derksen als Groot Schrijver
Ik heb net Sander Bax' interessante literatuurgeschiedenis Schrijversmythen gelezen waarin hij onder andere uiteenzet hoe het beeld van de Grote Schrijver die geheel en al autonome literatuur bedrijft – literatuur die op zichzelf staat, een ding is, en waarbij de Grote Schrijver alleen verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het gebodene, niet voor de inhoud ervan. Zodat … [Lees meer...] overJohan Derksen als Groot Schrijver
Historische taalkunde en syntaxis na het kolonialisme
Stel dat we ervan overtuigd zijn dat het belangrijk is om het vak te 'dekoloniseren', dat wil zeggen minder vanzelfsprekend alleen te laten gaan over witte mensen met hun witte taal, wat betekent dat dan in de collegezaal? Ook daarop proberen hoofdstukken in het boek Decolonizing linguistics een antwoord te geven. Twee van die hoofdstukken gaan over deeldisciplines waaraan … [Lees meer...] overHistorische taalkunde en syntaxis na het kolonialisme
19 april 2024: Anéla / VIOT Juniorendag 2024
Zij mogen minder mest uitrijden om zo de waterkwaliteit te verbeteren
In de Trouw van 2 april stond een zin die me een aantal dagen heeft beziggehouden. Dat is de volgende: Die zin komt uit de pen van Jelle Brandsma, die hem gebruikte in een artikel over het Europees mestbeleid. Heel wat krantenlezers zullen er geen been in hebben gezien - en lezen eroverheen - maar een gekke zin is het, om minstens twee redenen. De interpretatie van … [Lees meer...] overZij mogen minder mest uitrijden om zo de waterkwaliteit te verbeteren
Waarom zoveel taalkundestudenten wit zijn
Een van de problemen van de taalwetenschap is dat het een heel erg witte wetenschap is. Dat geldt trouwens ook voor de neerlandistiek: het lukt nauwelijks om mensen te trekken die een andere kleur hebben dan wit. Wat eraan te doen? Daarover gaat (niet voor de neerlandistiek, wel voor de taalkunde) een hoofdstuk van de Amerikaanse taalkundige Lynette Arnold aan het boek … [Lees meer...] overWaarom zoveel taalkundestudenten wit zijn
Klemtoonverschuiving in “hoogleraar”
Vorig jaar viel me voor het eerst op dat iemand "hoogleraar" anders beklemtoonde dan ik. Het ging om een studente ergens achter in de twintig en ze legde de klemtoon op "hoog".Toevallig zaten we op dat moment in een college over taalverandering, dus we thematiseerden het even. Er was nog een jongedame in de zaal die de klemtoon op "hoog" legde. De overige studenten … [Lees meer...] overKlemtoonverschuiving in “hoogleraar”
Een heerlijk boek over onze namen
Met Sprekende namen heeft Marijke Mooijaart (MM) een zeer genietbaar boek geschreven in een prettige stijl en zonder schimmig academisch taalgebruik. Met veel voorbeelden en illustraties beschrijft zij hoe tradities en gewoontes bij de naamgeving in de loop der tijd veranderen en per streek of leefgemeenschap verschillen. Haar boek laat bovendien zien dat namen een stuk … [Lees meer...] overEen heerlijk boek over onze namen
Meslânzers
Meslânzers - In reaksje op Jonkman Nei oanlieding fan it útkommen fan it Meslânzer Woardeboek ferskynde der op frisistyk op 1 april fan 'e hân fan Reitze Jonkman in skôging oer de oarsprong fan it Meslânzers, en foaral oer wat it wurdboek dêroer te melden hat. Hy hat it dêrby benammen op myn persoan foarsjoen, wat yn safier terjochte is dat de parten fan 'e publikaasje … [Lees meer...] overMeslânzers
De blinde vlekken van de ‘woke’ taalkundigen
Onder taalkundigen is er – net als in andere subdomeinen van het academische bestel – een sterke progressieve, linkse oriëntering [1]. Ik denk niet dat ik een vakgenoot ken die openlijk Trump-aanhanger is, of op Geert Wilders of Tom Van Grieken stemt. Misschien zijn die er wel, maar durven ze er niet voor uitkomen, dat kan. Ik denk trouwens niet dat taalkunde nu plots veel … [Lees meer...] overDe blinde vlekken van de ‘woke’ taalkundigen
Etymologica: hijs, hoeker en houvast
In deze aflevering van Etymologica komen drie termen aan de orde die met de scheepvaart te maken hebben: hijs, hoeker en houvast. hijs zelfstandig naamwoord ‘het hijsen; hijswerktuig; oplawaai’. Nieuwnederlands Een heele hijsch [1904; WNT], Den heelen hijsch raapkoeken viel [1899-1906; WNT], Dat zij (= zekere werklieden) … geen goed onder den hijsch zullen brengen voor … [Lees meer...] overEtymologica: hijs, hoeker en houvast
12-13 december 2024: Cogling Days 2024
Op donderdag 12 en vrijdag 13 december vinden de Cogling Days plaats aan de UAntwerpen. Dit is de tweejaarlijkse conferentie van de cognitieve taalkunde in de Lage Landen. Het thema van deze editie luidt de gemeenschap en het individu. Naast een plenaire lezing door Freek Van de Velde (KU Leuven) is er ook een panel met Arie Verhagen (Universiteit Leiden), Marie … [Lees meer...] over12-13 december 2024: Cogling Days 2024
Voor een caraïbische taalkunde
Het is een confronterend stuk, dat Ben Braithwaite en Kristian Ali schreven voor het boek Decolonizing Linguistics: een hoofdstuk waarin ze laten zien hoe centralistisch het academisch bedrijf nog altijd is – een bedrijf waarin er bepaalde centra van onderzoek zijn waar zogeheten excellent onderzoek wordt gedaan en waar de onderzoekers eigenlijk geen kennis hoeven te nemen van … [Lees meer...] overVoor een caraïbische taalkunde
Dialect staat centraal
De 165e aflevering van het Salland Magazine, gepresenteerd door Geert Hannink. Jan Nijen Twilhaar, gepensioneerd hoogleraar en dr. Harrie Scholtmeijer, Nederlandse dialectoloog schuiven aan in onze studio in Wijhe. De uitzending zal gaan over de streektaal en streekcultuur. … [Lees meer...] overDialect staat centraal
De erfenis van Paul Broca
Iedere student taalwetenschap komt minstens één keer tijdens haar studie de naam tegen van Pierre Paul Broca (1824–1880), vooral vanwege het hersengebiedje dat naar hem genoemd is en waar in ieder geval een deel van het menselijk spraakvermogen geconcentreerd lijkt te zijn. Broca werd in zijn onderzoek gedreven door racistische motieven, en hij deed bovendien heel slecht … [Lees meer...] overDe erfenis van Paul Broca
Hoe uniek is jouw grammatica?
Hoe uniek is jouw grammatica? Ieder individu beschikt over een verschillend taalvermogen; geen twee individuen spreken op exact dezelfde manier of hebben exact dezelfde grammaticale kennis. Aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent zijn we benieuwd welke factoren een invloed hebben op jouw unieke taalgevoel en grammatica. Interesse om de taalwetenschap een handje te … [Lees meer...] overHoe uniek is jouw grammatica?
Kiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
Yn alle hjoeddeistige Fryske talen hat it wurd foar "ko" in ûnregelmjittige meartalsfoarm. Yn it Westerlauwersk Fryslân is it ientallige wurd almeast ko, wylst by Kollum om koe sein wurdt (mei it lûd fan kût). It meartal dat dêrby heart, is kij (mei it wenstige dialektferskaat yn de útspraak fan it lûd). Yn Noard-Fryslân leit it spul der net botte oars hinne. Op 'e fêstewâl … [Lees meer...] overKiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
De taalkunde dekoloniseren
Twee boeken staan momenteel – in ieder geval in mijn hoekje van deze grote wereld – hoog op de taalkundige agenda: Decolonizing linguistics en Inclusion in linguistics. Beide zijn uitgegeven door Oxford University Press en geredigeerd door Anne H. Charity Hudley, Christine Mallinson en Mary Bucholtz, drie taalwetenschappers in de Verenigde Staten. De boeken zijn ook open … [Lees meer...] overDe taalkunde dekoloniseren
Doe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Lieve vrienden van de Nederlandse taal, mag ik u nederig (maar alvast dankbaar) om uw hulp verzoeken bij een experiment dat peilt naar subtiele voorkeuren in het Nederlands? De enige voorwaarde voor deelname is dat u een Nederlandse of Vlaamse moedertaalspreker van het Nederlands bent; verder zijn er geen beperkingen. Zodra het experiment is afgelopen is, rapporteren wij in dit … [Lees meer...] overDoe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Sjoemelscooter
Ha, er is een nieuw woord bedacht voor de fatbike. U weet wel, die lage fietsen met dikke banden die veel te hard over de fietspaden scheuren. Ze zijn vaak opgevoerd en gaan soms wel zestig kilometer per uur, nog harder dus dan een brommer of scooter. Het nieuwe woord – sjoemelscooter – is bedacht door Esther van Garderen, algemeen directeur van de Fietsersbond. Zij … [Lees meer...] overSjoemelscooter
Indentiteit
Waarom schrijven mensen <indentiteit>, <indentiek> enzovoort met een <n> in de eerste lettergreep? Die vraag stelt zich Ton den Boon in de Trouw van 28 maart. Hij komt er niet uit en dat komt mede doordat hij een opvallende denkfout maakt. Den Boon noemt de schrijfwijze met <inde-> namelijk een "spelfout" en een "misspelling". En dat is het met grote … [Lees meer...] overIndentiteit
