Verspreid in de Germaanse wereld zijn oordnamen die herinneren aan de gudde, een heidense geestelijke uit lang verleden dagen. De aanduiding is afgeleid van god en lijkt ook verdacht veel op een oud woord voor doopgetuigen. Vele opzichten We weten dat onze heidense voorouders hier in goden en elven en dwergen en andere bovenzinnelijke wezens geloofden en daar allerhande … [Lees meer...] overEtymologica: De gudde in dienst der goden
Artikel
En velen, zelfs de verstoktste gamers, veerden op
Ik ren niet meer voor iedere nieuwe bundel naar de boekhandel, maar als er een nieuwe bundel van Annemarie Estor is, maak ik een uitzondering. Haar poëzie heeft alles wat een mens van hedendaagse poëzie kan verwachten. Dat is in de eerste plaats taal: bijzondere woorden, die tesamen intrigerend, ja zelfs mooi, klinken. "In de hoogmoed van de oogstverwachting", staat in het … [Lees meer...] overEn velen, zelfs de verstoktste gamers, veerden op
AI en Cultuur
Over kennis, betekenis en wat daartussen ligt Er zijn dagen waarop ik denk: AI weet alles. En tegelijk niets. Dat klinkt paradoxaal, maar is het misschien niet. Want AI weet op een manier die losstaat van betekenis. Ze herkent, sorteert, anticipeert – maar begrijpt niets. Ze weet zonder ervaring, zonder context, zonder noodzaak. Dat besef kwam bij mij pas … [Lees meer...] overAI en Cultuur
Een bevlogen idealist voor een toegankelijke letterkunde
Laudatio Cees Klapwijk Gisteren reikte de KANTL de Taalpenning uit aan Cees Klapwijk, oprichter van de DBNL. Ik schreef daarvoor de bijgaande laudatio. Cees Klapwijk, die de KANTL vandaag eert, is de verpersoonlijking van een ideaal: het ideaal van de vrije toegankelijkheid van kennis over boeken, van kennis over de Nederlandse taal en letterren, vrije toegankelijkheid … [Lees meer...] overEen bevlogen idealist voor een toegankelijke letterkunde
De weg van de meeste weerstand
Waarom leerkrachten basisonderwijs en Nederlands lezers moeten zijn Robert Frost schreef in het prachtige The Road not Taken over een splitsing in een bos waarbij de wandelaar moet kiezen tussen een onbekend, onbetreden pad en een goed gebaande, vaak gekozen weg. Het is een prachtig gedicht, waar heel wat in zit. Naar verluidt schreef Frost het naar aanleiding van … [Lees meer...] overDe weg van de meeste weerstand
Vwo-eindexamen 2025: mijn antwoorden
Het is natuurlijk een eer als er een tekst van je is opgenomen in het centraal eindexamen: iemand heeft het de moeite waard gevonden om jouw tekst aan tienduizenden voor te leggen en hen te dwingen erover na te denken. Die eer overkwam me dit jaar toen een tekst van mij uit dit tijdschrift werd gelicht voor het vwo-eindexamen dat vandaag is afgenomen. Daarbij werd mij iets … [Lees meer...] overVwo-eindexamen 2025: mijn antwoorden
Wat ik van huis uit heb meegekregen, daar kon ik altijd mee verdergaan!
Tekstportret: Wyke Stommel In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier, ter gelegenheid van een bijzondere aanleiding. Op 21 maart 2025 hield neerlandica Wyke Stommel haar oratie aan de Radboud Universiteit met als titel ‘De regels van (digitale) gesprekken’. Mijn ‘leerschool’ als kind en student Mijn … [Lees meer...] overWat ik van huis uit heb meegekregen, daar kon ik altijd mee verdergaan!
Servische neerlandistiek in tijd van protest
Stemmen uit Belgrado In november 2024 is in Novi Sad de overkapping van het treinstation ingestort waarbij 16 mensen zijn omgekomen. Als reactie daarop zijn universitaire studenten overal in Servië gestopt met naar colleges gaan, eerst op de universiteit van Belgrado, daarna ook op andere universiteiten. Leerlingen van middelbare scholen hebben hun voorbeeld gevolgd. In vier … [Lees meer...] overServische neerlandistiek in tijd van protest
Een pleidooi voor gelijke onderwijskansen in het Koninkrijk
Taal: brug of barrière? (nawoord) 'Taal: Brug of barrière' is de titel van een boek van Juana Kibbelaar. Wij hebben toestemming van de auteur deze prikkelende tekst over onderwijstaal in de Benedenwindse eilanden als serie op Neerlandistiek te plaatsen. Het boek kan ook hier worden gedownload. Op Aruba ben ik geboren; op Curaçao opgegroeid. De rode draad in mijn … [Lees meer...] overEen pleidooi voor gelijke onderwijskansen in het Koninkrijk
Taalkundige beunhazerij
Het Midden-Oosten kreunt onder kanongebulder en kruitdampen. Ik denk niet dat we er erg mee opschieten als we van de Palestijnen onschuldige slachtoffers maken en van de Israëli's afschuwelijke houwdegens en ijzervreters, of omgekeerd. Die neiging komt voor: linkse studenten die met Palestijnse vlaggen zwaaien en rechtse aanhangers van Netanyahu die vinden dat de ‘Gaza strip’ … [Lees meer...] overTaalkundige beunhazerij
Punt en el
Dat je taal echt niet in de hand hebt, dat niemand de baas is over welk stukje taal dan ook – ik heb het vaak beweerd, maar ik ondervind het ook bijna dagelijks aan den lijve, hier in de redactielokalen van Neerlandistiek. Neem de naam van ons eigen tijdschrift. We hebben precies één regel in onze stijlgids ('Stijlboek Neerlandistiek', versie 2.3, d.d. 24 maart 2024). Eén … [Lees meer...] overPunt en el
‘Maar waarom eigenlijk?’
Journalistiek en de kunst van het verleiden Eind april vond in de kolommen van Neerlandistiek een kleine discussie plaats naar aanleiding van passages in de krant van het type Franciscus was een uitgesproken politieke paus. Zijn begrafenis wordt bijgewoond door talloze wereldleiders. Maar hoeveel macht heeft een paus eigenlijk? Het stramien: Informatie, gevolgd door een … [Lees meer...] over‘Maar waarom eigenlijk?’
‘Ik zit hier goed, nog even’
Een van de wonderlijke aspecten van het schrijverschap van Vonne van der Meer is dat het zo aards is. Van der Meer beschrijft gewone mensen met een gewone baan tijdens een vakantie op Vlieland. Ze beheerst bovendien een stijl die heel geraffineerd is in zijn eenvoud. Zo begint het eerste verhaal van Laatste seizoen (2002) Het moest zo lang mogelijk een verrassing blijven. … [Lees meer...] over‘Ik zit hier goed, nog even’
De geur van de tijd
Over getijdenboeken en geesteswetenschappen Een crisis kan ertoe leiden dat we nieuwe vragen aan onze onderzoeksobjecten stellen. Hoe helpen middeleeuwse getijdenboeken ons nadenken over de waarde van de geesteswetenschappen? Op dit moment van schrijven zitten we middenin de estafettestaking tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Met die geplande bezuinigingen … [Lees meer...] overDe geur van de tijd
Mangez-vous des patat ou des friet ?
Les dialectes du néerlandais Ces jours-ci, je donne des cours à Paris, notamment sur la politique linguistique aux Pays-Bas et en Flandre, sur la formation des mots en néerlandais, et sur les dialectes. Ce texte est un résumé de ce dernier sujet. Vous qui vivez en France, pays à la riche palette d'accents et de parlers régionaux, vous savez sans doute que la langue … [Lees meer...] overMangez-vous des patat ou des friet ?
Etymologica: De zoetelaars en hun steeg
De wereld van de oude topografische elementen blijft verrassingen opleveren. Ditmaal de Zoetelaarssteeg. Dat is een doodlopend steegje met een begraafplaats ten zuidwesten van Almkerk. Het steegje ligt juist ten westen van de dijk die in 1461 aangelegd werd om het achterliggende gebied te beschermen tegen het steeds verder oprukkende zilte water uit wat nu de Biesbosch … [Lees meer...] overEtymologica: De zoetelaars en hun steeg
Vivre à Amsterdam sans le néerlandais
Le néerlandais face à l'anglais Ces jours-ci, je donne des cours à Paris, notamment sur la formation des mots en néerlandais, sur les dialectes, et sur la politique linguistique aux Pays-Bas,. Ce texte est un résumé de ce dernier sujet. Aux Pays-Bas, pays réputé pour son ouverture et son pragmatisme, l’omniprésence croissante de l’anglais ne fait plus consensus. Elle … [Lees meer...] overVivre à Amsterdam sans le néerlandais
Leslie’s beste vriendin verzint een list
Zij kwam voor hulp van Minke Douwesz is een van de eerste uitgaven van uitgeverij Velvet (zich noemende: Velvet Publishers), het tweede deel in een reeks van les-bi-queer pulpachtige literaire (dan wel literaire pulp-) werkjes, speciaal voor deze reeks geschreven. Wat betreft hoofdpersonage (een lesbische psychotherapeute) en de (inter)menselijke annex amoureuze thematiek is … [Lees meer...] overLeslie’s beste vriendin verzint een list
Met De avondboot in de metro
Leeslogboek: april Ik kom dezer dagen voor werk nogal veel in Parijs, en het is wel slikken, in de metro. Ik was er sinds covid niet meer geweest, en ik herinner me het voor die tijd als een verademing in vergelijking met het Nederlandse openbaar vervoer. Niet dat iedereen over haar telefoon gebogen zat. Dat er nog heel veel mensen waren met een papieren boek. Dat is … [Lees meer...] overMet De avondboot in de metro
Maatschappelijke tweedeling
Taal: brug of barrière? Een pleidooi voor gelijke onderwijskansen in het Koninkrijk (12) 'Taal: Brug of barrière' is de titel van een boek van Juana Kibbelaar. Wij hebben toestemming van de auteur deze prikkelende tekst over onderwijstaal in de Benedenwindse eilanden als serie op Neerlandistiek te plaatsen. Het boek kan ook hier worden gedownload. Onvoldoende … [Lees meer...] overMaatschappelijke tweedeling
“Neerlandistiek zal internationaal zijn of ze zal niet zijn”
Het Colloquium Neerlandicum 2025, het belangrijkste internationale congres voor neerlandici, zal deze zomer van 25 tot 29 augustus plaatsvinden aan de VUB. Het jaarthema ‘Nederlands in meertalige contexten’ sluit volgens prof. dr. Wim Vandenbussche, opdrachthouder meertaligheid aan de VUB en organisator van het congres, nauw aan bij de Brusselse context. Jij haalde als … [Lees meer...] over“Neerlandistiek zal internationaal zijn of ze zal niet zijn”
Rustig, zo rustig
Vorige week werd in België een openliggende zenuw geraakt bij het nieuws dat studenten mochten worden begeleid door een Reuzegommer. Amper was het getemd, of Paul Demets ontving een grote poëzieprijs voor een bundel waarin een reeks aan de schandalige dood van Sanda Dia is gewijd. De bundel heet De schaamsoort en de reeks heet ‘Gula’. … [Lees meer...] overRustig, zo rustig
Niet duidelijk? Tekst terug
Confuc (13) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. Ambtenaar In dit administratief beroepschrift geeft u aan waarom u het niet eens bent met de … [Lees meer...] overNiet duidelijk? Tekst terug
De vorstin der dranken: Ronette
Achter het Achtervoegsel 53 Heb je ze wel eens gehoord op de radio? De reclamespotjes voor AnaMel? Bij die naam denk je misschien aan een nieuw drankje op basis van melk, geïnspireerd op Chocomel, de beroemde chocolademelk van Nutricia in de gele pakken met chocoladebruine letters. Maar als je AnaMel oraal inneemt – ik zou het niet aanraden – kom je bedrogen uit. Het is … [Lees meer...] overDe vorstin der dranken: Ronette
Een goede verteller verliest nooit zijn streken
Over het belang van schrijvers voor de klas De auteur staat op het speciaal voor dit moment opgezette podium, dat ingericht is met twee sofa’s, een salontafeltje en een boekenrekje met oude boeken. Headset op, boek in de hand en voor zijn neus 200 jonge luisteraars, aan hun stoel en aan zijn stem gekluisterd, gevangen in een verhaal. Setting: geen theaterruimte met … [Lees meer...] overEen goede verteller verliest nooit zijn streken
