Soms worden filosofische vragen na vele jaren ineens praktisch. Zoiets beleven we nu met het woord begrip. Filosofen hebben baden met bloed gevuld tijdens hun discussies over de vraag wat het precies wil zeggen dat we een bepaalde tekst begrijpen, en nu wordt de mensheid ineens geconfronteerd met een apparaat waarvan je je concreet kunt afvragen wat het begrijpt. De … [Lees meer...] overBegrijpt de chatbot dit of doorgrondt hij het slechts?
taalkunde
Psychopatesk
Een morfologische noviteit debiteerde boekbespreker Jeroen Vullings in het wekelijks radioprogramma Nieuwsweekend van omroep MAX, op NPO Radio 1, 10 mei 2025 (08:30 - 11:00 u.) Als derde en laatste boek besprak hij ‘ReinAard. Schelmenroman’, de recent verschenen bewerking door Tom Lanoye van het beroemde middeleeuwse dierenepos Van den vos Reynaerde, waarvoor spreker grote lof … [Lees meer...] overPsychopatesk
Hoe het paard Prosody de poëziestudie bezighield
Poetry's Data van de Amerikaanse literatuurwetenschapper Meredith Martin gaat over allerlei onderwerpen die me interesseren. Poëzie. Klemtoon. Databases. Geschiedenis. En hoe al die dingen met elkaar te maken hebben. Het is geen gemakkelijk boek, en je moet denk ik wel in ál die onderwerpen geïnteresseerd zijn om het met plezier te kunnen lezen. Maar áls je dat bent, dan is het … [Lees meer...] overHoe het paard Prosody de poëziestudie bezighield
Maar goed, een blog over maar goed
‘Ik had eigenlijk eerder aan dit essay moeten beginnen, maar goed’. Elke student zal zo’n zin herkennen. Het begint als een soort schuldbekentenis, maar buigt daarna af naar ‘het is nou eenmaal zo’. Paulien Cornelisse dook voor haar boekenweekessay van dit jaar in allerlei van dit soort woordjes. Het gebruik van maar goed definieert ze als een ‘U-bocht’: iemand werpt een … [Lees meer...] overMaar goed, een blog over maar goed
Een Duitsland en Europa die samen sterk zijn
Consternatie op Mastodon, gisteren, naar aanleiding van een bericht bij de NOS over de oorlogsambities van kanselier Merz. Want wat schreef de Nederlandse Omroepstichting hierover: "Kracht schrikt agressors af. Zwakte daarentegen nodigt agressors uit", aldus Merz. "Ons doel is een Duitsland en Europa die samen zo sterk zijn dat we nooit onze wapens hoeven te … [Lees meer...] overEen Duitsland en Europa die samen sterk zijn
Etymologica: De gudde in dienst der goden
Verspreid in de Germaanse wereld zijn oordnamen die herinneren aan de gudde, een heidense geestelijke uit lang verleden dagen. De aanduiding is afgeleid van god en lijkt ook verdacht veel op een oud woord voor doopgetuigen. Vele opzichten We weten dat onze heidense voorouders hier in goden en elven en dwergen en andere bovenzinnelijke wezens geloofden en daar allerhande … [Lees meer...] overEtymologica: De gudde in dienst der goden
De taal van het Eurovisiesongfestival
Welke talen hoor je allemaal op het Eurovisiesongfestival? Waarom kiezen artiesten voor een bepaalde taal? En wat zie je als je het festival door een taalkundige bril bekijkt? In deze aflevering spreken we met iemand die daar alles van weet, taalkundige en Songfestivalliefhebber Paulette van der Voet. Paulette doet promotieonderzoek aan de universiteit van Umeå in Zweden en … [Lees meer...] overDe taal van het Eurovisiesongfestival
Kempton Park Wag
’n Vroeg Gesproke Africaansch Skets Vroeg Gesproke Africaansch (VGA) bring die verlede tot lewe met gedramatiseerde opvoerings en moderne video-sketsverwerkings van 1800’s Suid-Afrikaanse tekste. Hierdie skets is geïnspireer deur 'n brief uit 1831, wat in De Zuid Afrikaan gepubliseer is. Dit vertel die absurde ervaring van ’n selfaangestelde "Balju" wat mense onder … [Lees meer...] overKempton Park Wag
Taalkundige beunhazerij
Het Midden-Oosten kreunt onder kanongebulder en kruitdampen. Ik denk niet dat we er erg mee opschieten als we van de Palestijnen onschuldige slachtoffers maken en van de Israëli's afschuwelijke houwdegens en ijzervreters, of omgekeerd. Die neiging komt voor: linkse studenten die met Palestijnse vlaggen zwaaien en rechtse aanhangers van Netanyahu die vinden dat de ‘Gaza strip’ … [Lees meer...] overTaalkundige beunhazerij
Punt en el
Dat je taal echt niet in de hand hebt, dat niemand de baas is over welk stukje taal dan ook – ik heb het vaak beweerd, maar ik ondervind het ook bijna dagelijks aan den lijve, hier in de redactielokalen van Neerlandistiek. Neem de naam van ons eigen tijdschrift. We hebben precies één regel in onze stijlgids ('Stijlboek Neerlandistiek', versie 2.3, d.d. 24 maart 2024). Eén … [Lees meer...] overPunt en el
‘Maar waarom eigenlijk?’
Journalistiek en de kunst van het verleiden Eind april vond in de kolommen van Neerlandistiek een kleine discussie plaats naar aanleiding van passages in de krant van het type Franciscus was een uitgesproken politieke paus. Zijn begrafenis wordt bijgewoond door talloze wereldleiders. Maar hoeveel macht heeft een paus eigenlijk? Het stramien: Informatie, gevolgd door een … [Lees meer...] over‘Maar waarom eigenlijk?’
Die Kopdokter se Bedrog van 1844!
’n Vroeg Gesproke Africaansch Skets Vroeg Gesproke Africaansch (VGA) bring die verlede tot lewe met gedramatiseerde opvoerings en moderne video-sketsverwerkings van 1800’s Suid-Afrikaanse tekste. Hierdie derde VGA-skets is ’n komiese verwerking van ’n brief wat in 1844 in Het Kaapsche Grensblad verskyn het — oor ’n sogenaamde kopdokter wat glo mense se geaardheid kon … [Lees meer...] overDie Kopdokter se Bedrog van 1844!
Mangez-vous des patat ou des friet ?
Les dialectes du néerlandais Ces jours-ci, je donne des cours à Paris, notamment sur la politique linguistique aux Pays-Bas et en Flandre, sur la formation des mots en néerlandais, et sur les dialectes. Ce texte est un résumé de ce dernier sujet. Vous qui vivez en France, pays à la riche palette d'accents et de parlers régionaux, vous savez sans doute que la langue … [Lees meer...] overMangez-vous des patat ou des friet ?
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Heb je ooit een gezegde gehoord dat je eerst deed fronsen en toen hard liet lachen? In Salland, een streek in Overijssel, zeggen ze: "Noe he'j 't schoap an't driet'n." Letterlijk: "Nu heb je het schaap aan het schijten." Huh? Ja, echt! Het betekent zoiets als "Nu heb je de poppen aan het dansen!" Dit gezegde komt uit het Sallands, een Nedersaksisch dialect. Interessant is … [Lees meer...] overNoe he’j ’t schoap an’t driet’n
Etymologica: De zoetelaars en hun steeg
De wereld van de oude topografische elementen blijft verrassingen opleveren. Ditmaal de Zoetelaarssteeg. Dat is een doodlopend steegje met een begraafplaats ten zuidwesten van Almkerk. Het steegje ligt juist ten westen van de dijk die in 1461 aangelegd werd om het achterliggende gebied te beschermen tegen het steeds verder oprukkende zilte water uit wat nu de Biesbosch … [Lees meer...] overEtymologica: De zoetelaars en hun steeg
Vivre à Amsterdam sans le néerlandais
Le néerlandais face à l'anglais Ces jours-ci, je donne des cours à Paris, notamment sur la formation des mots en néerlandais, sur les dialectes, et sur la politique linguistique aux Pays-Bas,. Ce texte est un résumé de ce dernier sujet. Aux Pays-Bas, pays réputé pour son ouverture et son pragmatisme, l’omniprésence croissante de l’anglais ne fait plus consensus. Elle … [Lees meer...] overVivre à Amsterdam sans le néerlandais
Verschenen: Onderzoeksrapport ‘Talen in de Lage Landen’
Het onderzoeksrapport ‘Talen in de Lage Landen. Taalhouding, taalkennis en taalgebruik van studenten en docenten in het Nederlandse en Belgische hoger onderwijs’, samengesteld door Nicoline van der Sijs, Reitze Jonkman, Kathy Rys en Wilbert Heeringa, is beschikbaar gekomen als pdf. Het onderzoeksrapport bevat de resultaten van de enquête ‘Talen in de Lage Landen’, die in mei … [Lees meer...] overVerschenen: Onderzoeksrapport ‘Talen in de Lage Landen’
Dutch Prescriptivism and Historical Sociolinguistics
In this third episode of Language, Law and Order, hosts Morana Lukač, Linda Pillière, and Ingrid Tieken are joined by guests Eline Lismont and Rick Vosters from Vrije Universiteit Brussel. Building on themes from previous episodes, they explore the evolving landscape of linguistic prescriptivism through the lens of Dutch. From spelling shifts to grammatical debates, the episode … [Lees meer...] overDutch Prescriptivism and Historical Sociolinguistics
Proto-Indo-Europees en de oorsprong van onze taal
Historische taalkundigen zoeken de oorsprong van alle Indo-Europese talen in een gemeenschappelijke voorouder die zo'n vierduizend jaar geleden werd gesproken. En hoewel deze taal een volledig hypothetische constructie is, spreken zij met zelfvertrouwen over de uitspraak én grammatica van deze verre voorloper van ondermeer het Nederlands, Italiaans, Perzisch en … [Lees meer...] overProto-Indo-Europees en de oorsprong van onze taal
Meertaligheid
In veel gebieden op de wereld spreken de burgers meer dan één taal. Hoe werkt dat? Met bijzondere aandacht voor de situatie in Zuid-Afrika. … [Lees meer...] overMeertaligheid
Slim Ape en Braaf Slegt Wijn
‘n Vroeg Gesproke Africaansch Skets Vroeg Gesproke Africaansch (VGA) bring die verlede tot lewe met gedramatiseerde opvoerings en moderne video-sketsverwerkings van 1800’s Suid-Afrikaanse tekste. Hierdie spesifieke skets is ‘n komiese herverwerking van ‘n werklike 19de-eeuse dialoog wat in Zamenspraak (1826) deur die Nederlandse reisiger M.D. Teenstra neergeskryf … [Lees meer...] overSlim Ape en Braaf Slegt Wijn
Liturgische en dagelijkse taal
In deze eerste lezing uit de lezingenreeks De eredienst: nieuwe blikken op oude rituelen voerde hoogleraar Nederlands en Academische communicatie Marc van Oostendorp het woord over taal. De reflectie werd verzorgd door Peter Tomson. In sommige religieuze tradities wordt in de liturgie een bijzondere, ‘heilige’ taal gebruikt (Hebreeuws, Latijn, Arabisch). In andere tradities … [Lees meer...] overLiturgische en dagelijkse taal
De vorstin der dranken: Ronette
Achter het Achtervoegsel 53 Heb je ze wel eens gehoord op de radio? De reclamespotjes voor AnaMel? Bij die naam denk je misschien aan een nieuw drankje op basis van melk, geïnspireerd op Chocomel, de beroemde chocolademelk van Nutricia in de gele pakken met chocoladebruine letters. Maar als je AnaMel oraal inneemt – ik zou het niet aanraden – kom je bedrogen uit. Het is … [Lees meer...] overDe vorstin der dranken: Ronette
Praat niet tegen mezelf
Kunnen we zeggen dat we taal begrijpen als we het fenomeen tegen jezelf praten niet in kaart hebben gebracht? Kinderen over de hele wereld doen het, en volwassenen vermoedelijk ook, zij het vooral als er niemand bij is. Het is een wonderlijk verschijnsel, dat laat zien hoe belangrijk taal voor de mens is. Zelfs als het de communicatie niet dient om met je tong en je lippen te … [Lees meer...] overPraat niet tegen mezelf
‘Maar hoeveel macht heeft een paus eigenlijk?’
Joost Swanborn is een taalgevoelige persoon. Als hij iets meldt, dan luister je. En dit weekeinde meldde hij op sociale media de 'kinder-maar' in de NRC: Kinder-maar?, vroeg ik hem. "Vanwege die associatie met spreekbeurten vol niet- en schijntegenstellingen", schreef hij terug. En: "Die Franciscus-passage is veel zakelijker en sterker zonder dat 'maar' en die rare … [Lees meer...] over‘Maar hoeveel macht heeft een paus eigenlijk?’
