Misschien omdat onduidelijk blijft of groot nieuws ook groot nieuws is, ontgaat me nogal wat. Maar volgens Elon Musk ligt de fundamentele zwakheid van de westerse beschaving in niets meer of minder dan empathie. Voordeel van kennisname achteraf is dat woede of wierook bij zo’n standpunt verdampt kan zijn en er andere vragen opdoemen. Zoals, niet heel erg origineel: welke … [Lees meer...] overZonder de stap te hebben gezet
Archief voor 2025
Interplanetair
Om te laten zien hoe de Nederlandse woordenschat borrelt, bespreek ik iedere week met de twee groepen eerstejaarsstudenten Nederlands een nieuw woord uit het nieuws van deze week. Deze week vroeg ik of ze zelf een woord hadden, en allebei de groepen kwamen met het woord interplanetair. Kennelijk is er over dat woord in de afgelopen weken tumult ontstaan. Het stond in een … [Lees meer...] overInterplanetair
Het flexiemorfeem -eren in Nederlandse zelfstandige naamwoorden – diachronisch gezien
Dit is een verkorte versie van een wetenschappelijke artikel dat onlangs werd gepubliceerd in Korrespondenzblatt des Vereins für niederdeutsche Sprachforschung[i]132 (2025, p. 31-49), met de titel „Das -eren-Pluralflexiv niederländischer Nomina in diachronischer Betrachtung“. We zien de flexie van zelfstandige naamwoorden in het hedendaagse Nederlands alleen maar in het … [Lees meer...] overHet flexiemorfeem -eren in Nederlandse zelfstandige naamwoorden – diachronisch gezien
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg
Stedentrots in een Leids liedboekje Dat je de geschiedenis van een stad heel goed kunt leren kennen door te zingen, blijkt wel uit het onderzoek naar het liedboekje Het Leydsche Vreugden-Hof (ca. 1662) door een groep vrijwilligers van de Historische Vereniging Oud Leiden. De ‘Werkgroep Leidse liedjes’, onder leiding van universitair docent Olga van … [Lees meer...] over25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg
Nije edysje magazine ‘Taal yn ’e soarch’
Wannear’t professionals yn de soarch de eigen taal bewust brûke, dan leveret dat harren foardiel op yn it kontakt mei pasjinten/kliïnten. It nije nûmer fan it magazine 'Taal yn ’e soarch' is spesjaal makke foar én mei professionals dy’t wurkje mei jongerein en jongfolwoeksenen. Ferskillende professionals út de (jongerein)soarch fertelle yn it magazine oer harren wurk en de rol … [Lees meer...] overNije edysje magazine ‘Taal yn ’e soarch’
Een nieuwe lente in de poëzie
Bespreking van Een nieuw geluid. De geboorte van de moderne poëzie in Nederland 1900-1940 Hoe te beginnen aan een bespreking van een academisch werk dat ruim 1100 pagina’s telt, de noten en bibliografie niet meegerekend? De lezer kan kiezen voor een thema, bijvoorbeeld poëzie van de socialistische beweging, om vervolgens te verdwalen in de vele verhalen en anekdotes over … [Lees meer...] overEen nieuwe lente in de poëzie
E. du Perron • Reisverhaal
•• Vorige week 85 jaar geleden overleed E. du Perron. Reisverhaal Clary, daar waren eens twee erg-jonge mannen:de een was eerder klein, de ander eerder groot;de ander sprak dikwijls over de dood,de een bleef onbewust wat eeuwigheid verlangen. Niet zo heel lang geleden waren zij hier:zij kwamen met een boemeltreintje uit Toscane;het is moeilijk te zeggen waarom zij … [Lees meer...] overE. du Perron • Reisverhaal
Het passief is niet neutraal
Interessant stuk op Neerlandistiek onlangs. Het gaat over het verschil in formuleren tussen de twee partijen in de oorlog tussen Israël en Gaza, ik citeer: Aan Palestijnse zijde ‘vallen er doden’. Aan Israëlische zijde ‘hebben Palestijnse terroristen burgers vermoord’. Dat verschil in framing interesseert me vanwege de rol van de lijdende vorm, het passief, erin, … [Lees meer...] overHet passief is niet neutraal
Een naakt, verschrompeld vrouwtje met wijd uitstaand wit haar
Een thema in Van der Meers boeken is de manier waarop mensen elkaar kunnen beïnvloeden: hoe je een gevoel kunt overnemen van een ander, een gedachte, een kijk op de wereld. In Ik verbind u door ging dat vooral over een slecht humeur. In Take 7 gaat het over enthousiasme. Een jonge Deen komt in een Spaans dorpje, vergane glorie, en door een samenloop van omstandigheden beginnen … [Lees meer...] overEen naakt, verschrompeld vrouwtje met wijd uitstaand wit haar
Thomas Heerma van Voss nieuwe Vrije Schrijver van de VU
Thomas Heerma van Voss wordt met ingang van 1 juni 2025 de Vrije Schrijver aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij neemt het stokje over van Désanne van Brederode. "Schrijven draait voor mij om vrijheid, en soms zijn er anderen nodig om die vrijheid te versterken. Zestien jaar geleden, toen ik debuteerde, studeerde ik zelf Nederlandse Taal & Cultuur, aan de UvA - een … [Lees meer...] overThomas Heerma van Voss nieuwe Vrije Schrijver van de VU
‘Doen’ als voorwaardelijk hulpwerkwoord in het Saterfries
Het werkwoord 'doen' wordt in allerlei Germaanse talen en dialecten als hulpwerkwoord gebruikt, soms met een duidelijke functie, soms ook niet. Zegt een Engelsman "I didn't see her", dan is 'do' een noodzakelijk deel van de ontkenningsconstructie, maar zegt een Brabander "Doe even opruimen", dan is het al veel minder duidelijk welke functie 'doen' heeft.In het Fries in … [Lees meer...] over‘Doen’ als voorwaardelijk hulpwerkwoord in het Saterfries
Van Hogwarts naar Zweinstein
Van Hogwarts naar Zweinstein, aflevering 1: Sapristi, over het (her)vertalen van Kuifje, met Anne van Buul, Daan Stoffelsen en Eva Wissenburg. Het ging vooral over … [Lees meer...] overVan Hogwarts naar Zweinstein
De Hûnekop krijt Fear yn ‘e broek: ‘Makket Frysk en Fryslân populêr by grut publyk’
Rockband De Hûnekop krijt De Fear yn ‘e Broek foar syn ynset foar de Fryske taal. Dat hat De Fryske Beweging bekend makke, dy’t de priis elk jier útrikt. Neffens de taalorganisaasje is De Hûnekop net mear fuort te tinken út it libben fan in soad Fryske jongerein. De priis wurdt elk jier útrikt oan organisaasjes of persoanen dy’t har tige fertsjinstlik meitsje of makke hawwe … [Lees meer...] overDe Hûnekop krijt Fear yn ‘e broek: ‘Makket Frysk en Fryslân populêr by grut publyk’
Stijlfiguren tegen de oorlog
Tijdens de grote demonstratie van afgelopen zondag, over de oorlog in Gaza, waar om en nabij de honderdduizend deelnemers in meeliepen, was er ook taalkundig veel te beleven. Er waren spandoeken met allerlei teksten, maar vooral ook heel veel grote stukken karton waar mensen hun zinnen op hadden geviltstift: "Bombardeer geen ziekenhuizen" "Peace now" "Stop Bibi stop" "Laat … [Lees meer...] overStijlfiguren tegen de oorlog
Jonathan Griffioen • Abnormale kinderen
•• Uit Abnormale kinderen, de nieuwe bundel van Jonathan Griffioen. Abnormale kinderen willen depsychiaterdichters een kleur toekennen. Ja, Rutger Kopland is blauw.M. Vasalis is blauwer,veel blauwer, rode grond met blauwebergen. Kopland is grijzer, ik zag nooitgrijzer blauw. Hans Faverey is rood als uithijgenderoeiers, heel moe, rood als waar dewaterstraal de huid van … [Lees meer...] overJonathan Griffioen • Abnormale kinderen
Bewonderenswaardig bewonderen
Een ode aan Joost Zwagerman Tien jaar terug kwam Joost Zwagerman te overlijden. Na zijn dood drukte mijn docent Nederlands me op het hart zijn boeken te gaan lezen, te beginnen met Gimmick!. Begeesterd vertelde hij dat Zwagerman met dit boek de literaire wereld opschudde en zo de deur opende voor een nieuwe, jongere generatie schrijvers. Boeken hoefden niet meer … [Lees meer...] overBewonderenswaardig bewonderen
Hoeveel tinten blauw in het Nederlands?
Beïnvloedt je taal de manier waarop je kijkt naar de wereld? Die vraag is inmiddels een klassieker in de tak van de taalwetenschap die met de psychologie overlapt – de psycholinguïstiek. Heel vaak gaat het daarbij om kleuren. Talen verschillen hoe ze het kleurenspectrum opdelen. Er zijn bijvoorbeeld talen die geen verschillende woorden hebben voor groen en blauw, en weer … [Lees meer...] overHoeveel tinten blauw in het Nederlands?
Safae el Khanoussi
Eh, e verhalen vertellen. Dronken, stoned, snuivend, knieën die elkaar vinden in het onderlijfmiddengebied, schaarbeweging, eh, uithijgen als een stier, e dan een douche. Ik houw van je eh, mijn gedachten kan ik niet afronden eh, eh help mij. Mijn boek gaat over Europa. De stier en ik. Niemand rond iets af dan met eh. Repeterend kom je een eind. Veel aan gedacht, veel eh en … [Lees meer...] overSafae el Khanoussi
Te verschijnen: Dijt onze woordenschat alsmaar uit?
Woorden zijn misschien wel het meest opmerkelijke aspect van taal. Ieder van ons neemt er dagelijks duizenden van in de mond, maar hoe ze precies werken, begint de wetenschap pas sinds kort echt te doorgronden. In haar nieuwe boek Dijt onze woordenschat alsmaar uit?, dat op 23 mei 2025 verschijnt bij Radboud University Press, legt de bekende taalkundige Nicoline van der Sijs in … [Lees meer...] overTe verschijnen: Dijt onze woordenschat alsmaar uit?
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing
21 juni aanstaande is het 100 jaar geleden dat Jan Hendrik Leopold, een van Nederlands grootste dichters, is overleden. De Rotterdamse boekhandel Donner organiseert dan de eerste Leopold-lezing die zal worden gehouden door de biograaf van Leopold, Dick van Halsema. Reserveer op tijd een plaats. Meerdere (levende!) dichters zullen dan tevens een ode brengen aan deze Rotterdamse … [Lees meer...] over21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing
Earste fan 100 Lyts gelok-teksten sichtber
Op sneon 17 maaie is de earste tekst ferskynd fan it 100 dagen duorjende projekt ‘Klein geluk | Lyts gelok’ fan Ljouwert UNESCO City of Literature. It giet om de tekst ‘Tu es là?’, ôfkomstich út it koarte ferhaal ‘L’infini’ (It ûneinige) fan de Frânsk-Koreaanske skriuwster Elisa Shua Dusapin. Keunstner Machiel Braaksma ûntwurp de letters en pleatste dy op it Observeum yn … [Lees meer...] overEarste fan 100 Lyts gelok-teksten sichtber
20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren
Op vrijdagmiddag 20 juni 2025 organiseert de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde weer een lezingenmiddag in het Leidse Lipsius-gebouw. Zoals altijd is de toegang gratis en iedereen is van harte welkom. Sjoerd de Meer vertelt over het reisverhaal van Jan Jacob Bertold, stuurman van het fregat Johanna (1818-1819), Tom & Jolien van der Geugten over strips, stripmakers … [Lees meer...] over20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren
Wat is literatuur?
(Volgens Özcan Akyol, dan) Özcan Akyol is een van die scribenten die me, als ik iets van hen lees, doen denken aan de klassieke regel van Tonnus Oosterhoff: ‘Ik ben onverwacht geen helder denker geworden’. Hij wil zo graag, maar heeft het allemaal nét niet. Gedebuteerd met een boek dat de klassieke schelmenroman nog maar eens uitkauwt, een tweede roman die zo mogelijk nog … [Lees meer...] overWat is literatuur?
Kees Spiering • Met schone lei
Met schone lei Zij komt thuis met nieuwe klerenen gebak. Omdat we opnieuw beginnenzegt ze zacht. Ik omarm —haar lichaam is nog doof We tillen het kind erbij. Ik magblijven en ben opgelucht — niet blij.Wat gaande is, begint men nietopnieuw. We moeten verder en voort, kopen een schommel, wandelen ineen bos, het kind geniet, de hond –verzenuwd in ruzie en verdriet –leeft … [Lees meer...] overKees Spiering • Met schone lei
Etymologica: sterkhouder
Zelfs iemand zoals ik, die iedere sportbijlage in de kranten mijdt als de pest, kan het niet ontgaan dat er a new kid on the block is in de Nederlandse woordenschat, namelijk sterkhouder. Het kind blijkt trouwens al een puber, want op 28-4-2014 schreef een sportverslaggever in de Volkskrant: “Sterkhouder is een nieuw woord in het land, dat de laatste maanden ineens door … [Lees meer...] overEtymologica: sterkhouder
