Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittel [59]
Artikel
Ons leger Plasterkjes
Een confronterend gesprek moet ik zeggen, maar wat ben ik blij! Het bleek hoe weinig ik over het onderwerp wist en hoe ik mezelf heb overschat met dat gezwets van mij. Het is februari 2010. Aan het woord is minister Plasterk 2.0 van Onderwijs, die bij DWDD goed heeft geluisterd naar taalonderzoekster Helen de Hoop. Zij legde het grammaticale voordeel van ‘hun’ als onderwerp … [Lees meer...] overOns leger Plasterkjes
Willem die Madocke maecte, Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
Vijftig canonteksten in de klas (6) ‘Reynaert de vos’ is een van de vensters van de Canon van Vlaanderen. Ons nationale dierenepos wordt daar als volgt omschreven: ‘Van den vos Reynaerde is een van de oudste teksten in het Nederlands. Door de flitsende humor, de vaak obscene dubbelzinnigheden en de wellustige wreedheid werden de avonturen van Reynaert ontzettend populair. … [Lees meer...] overWillem die Madocke maecte, Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
Ik begin bijna te geloven dat Terneuzen bestaat
In het jargon van taalkundigen heet een kort artikeltje waarin een taalverschijnsel, liefst voor het eerst, wordt opgemerkt een squib. In het nieuwste nummer van Nederlandse Taalkunde plaatsen Milou Andree en Heize Oh zo'n squib, met als titel 'Je begint bijna te denken dat het een squib is!' Die squib gaat dus over de bijna beginnen te-constructie, waarover voor zover ik … [Lees meer...] overIk begin bijna te geloven dat Terneuzen bestaat
Het spel van vraag en antwoord
Confuc (6) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. De vicepremier vervangt de premier. Zij begint met mededelingen over de nieuwe ministeriële commissie Economie en … [Lees meer...] overHet spel van vraag en antwoord
Eerst ‘Het licht’, dan ‘De wandelaar’
De tweede uitgave van Nijhoffs debuutbundel De wandelaar is in 1926 verschenen, met heel wat wijzigingen, die naar de mening van vele poëzielezers zelden verbeteringen zijn. De meest opvallende en betekenisvolle verandering is de omzetting van de eerste twee gedichten: de uitgave van 1916 opent met het gedicht ‘De wandelaar’, waarna het sonnet ‘Het licht’ verschijnt, in … [Lees meer...] overEerst ‘Het licht’, dan ‘De wandelaar’
De oorlog van Jan Arends (1925-1974)
Vandaag, 13 februari, de honderdste geboortedag van de dichter, schrijver en huisknecht Jan Arends, ontving ik een verhelderend artikel van Erik Schaap over de oorlogsjaren van Arends, die zich in de oorlog in Amsterdam in een impulsieve bui blijkt te hebben aangemeld bij de Kriegsmarine, zo werd duidelijk uit het CABR-dossier van Arends in het Nationaal Archief. Maar even snel … [Lees meer...] overDe oorlog van Jan Arends (1925-1974)
‘Niet buigen maar breken’
Over onderwijs, bezuinigingen en extreemrechts Dat de geesteswetenschappen worden aangevallen waar zeer rechtse politici de macht hebben gegrepen, heeft niets met irrelevantie van die wetenschappen te maken. Het gaat om botsende werelden: kritisch, betrokken en pluriform, of juist niet. Nog eens uitleggen dat de geesteswetenschappen heus relevant zijn, heeft dus geen … [Lees meer...] over‘Niet buigen maar breken’
’t Het nog nooit zo donker west / Of ’t wer altied wel weer licht
''t Het nog nooit zo donker west / Of 't wer altied wel weer licht' Zo luiden de titel en het weerkerend refrein van een prachtige ballad uit 1984 van de vroeg gestorven Groninger bard Ede Staal (1941-1986), geliefd streektaalzanger en dichter. Staal heeft al tijdens zijn leven, maar zeker sinds zijn dood een cultstatus verworven. Hij is met een qua omvang bescheiden oeuvre … [Lees meer...] over’t Het nog nooit zo donker west / Of ’t wer altied wel weer licht
Zorgen over de wetenschap in Amerika
In Amerika zijn de afgelopen weken rake klappen uitgedeeld aan de wetenschap. Zo werd mensen die bijvoorbeeld een subsidieaanvraag wilden indienen verboden om woorden zoals gender en bias te gebruiken – woorden zonder welke het eenvoudig heel lastig is om over bepaalde onderwerpen te spreken. En zo werden door wetenschappelijke websites 'gezuiverd' van allerlei informatie omdat … [Lees meer...] overZorgen over de wetenschap in Amerika
Het Nederlands is geen huis-tuin-en-keukentaal
De taaldiversiteit in de Brainportregio is misschien wel groter dan ooit. Tegelijkertijd lijken de zorgen om een eentalig Eindhoven, eentalig Engels welteverstaan, misschien ook wel groter dan ooit. Brainport, dat woord alléén al! Nu betwijfel ik of iemand heel blij wordt van een alternatief als ‘hersenhaven’. Soms levert een andere taal, zoals het Engels, nu eenmaal een … [Lees meer...] overHet Nederlands is geen huis-tuin-en-keukentaal
Verplicht fictie lezen met vmbo-leerlingen om de leesvaardigheid te verbeteren
Niets is zo goed voor de leesvaardigheid als het lezen van hele boeken. Toch gaan er stemmen op om leerlingen op het vmbo slechts fragmenten te laten lezen. Leraren Nederlands Matijs Lips, Anoek de Gardeijn, Linda Vos en Marie-José Klaver en hoogleraar Els Stronks reageren op een voorstel van een lerarenopleider die ervan uitgaat dat het vmbo-leerlingen niet lukt om zelfstandig … [Lees meer...] overVerplicht fictie lezen met vmbo-leerlingen om de leesvaardigheid te verbeteren
Wat stond daar? Het woordenboek als leeshulp
Als je voor een onderzoek historische bronnen – handschriften of oude drukken – raadpleegt, kom je vroeg of laat een tekst tegen die zijn inhoud niet geheel prijsgeeft: er is een stuk van een bladzijde afgescheurd, papiervisjes en ander gespuis hebben zich tegoed gedaan aan het papier of iemand heeft een vieze vlek gemaakt. Een kleine beschadiging leidt over het algemeen niet … [Lees meer...] overWat stond daar? Het woordenboek als leeshulp
Overal Hadewijch
Hadewijch had alles in zich om de mensen nog eeuwen te fascineren, en dat heeft ze sinds haar herontdekking in de negentiende-eeuw dan ook gedaan. De hartstocht spat ook vele eeuwen nadat deze Brabantse ze neerschreef, nog altijd van de bladzijden af. Maar wie de auteur van die woorden verder was en op Wie of wie of wat ze gericht waren, dat is een kwestie van interpretatie. Er … [Lees meer...] overOveral Hadewijch
‘De feiten zijn maar kiezelstenen’
Overwegingen bij de Bomans-biografie van Gé Vaartjes Over Godfried Bomans kunnen we kort zijn: dat was een ronduit nare man. Hij loog, fantaseerde, was in vrijwel alle opzichten ontrouw, was in de omgang en financieel onbetrouwbaar, gedroeg zich bij voortduring miskend en verwend, was een ijdeltuit die schreeuwde om bevestiging en hij vertoonde pestgedrag, bij voorkeur … [Lees meer...] over‘De feiten zijn maar kiezelstenen’
Hardleerse hymnes
‘Tussen kanselcultuur en kwezelarij.’ Zo zou ik, in een milde bui, de bijdrage willen omschrijven die Jan Uyttendaele publiceerde op Neerlandistiek. Via die site reikt hij leraren Nederlands geregeld ‘digitale leermiddelen’ aan. Ditmaal aangaande een heruitgave, begin vorig jaar, van de novelle Monsieur Hawarden.In eerdere bijdragen behandelde Uyttendaele onder meer Lanseloet … [Lees meer...] overHardleerse hymnes
Beroepsdemonstrant
Ik heb mijn Nijmeegse collega van accounting, de hoogleraar Frank Hartmann, nooit ontmoet, maar hij heeft wel een duidelijke mening over mij. In zijn artikel in onze universiteitskrant Vox (7 februari 2025) noemt hij mij en andere mensen die zich zorgen maken over de bezuinigingen op het hoger onderwijs ‘beroepsdemonstranten’, die ‘veilig ingebed in medezeggenschaps- en … [Lees meer...] overBeroepsdemonstrant
Wat je ziet en wat je leest (5 en slot)
Over 'De wereld zien is jezelf leren kennen' van Ton van 't Hof Een dagboek lezen komt aardig in de buurt van een gedichtenbundel lezen. Een lezer neemt afgeronde partjes tekst tot zich waaraan de schrijver aandacht heeft besteed. In plaats van een lyrisch ik is er een dagboek-ik. Het dagboek-ik beschrijft ervaringen in een hier en nu. Een lyrisch ‘ik’ doet dat misschien … [Lees meer...] overWat je ziet en wat je leest (5 en slot)
Op z’n Fries ‘Nederduits’
Bij de te verschijnen monografie over de ontwikkeling van vroegmodern Nederlands in een meertalige omgeving Op het eerste gezicht lijkt het opvallend om deze aflevering van de column Op syn …, die de afgelopen anderhalf jaar in het Fries op Frisistyk verscheen, nu in het Nederlands op Neerlandistiek tegen te komen. Het is evenwel heel logisch gezien het tweede element van … [Lees meer...] overOp z’n Fries ‘Nederduits’
Antisemitisme onder een deken van vriendelijkheid
"Het hoort bij het Nederlandse zelfbeeld", schrijven Saskia Pieterse en Janneke Stegeman in hun boek Uitverkoren, "te denken dat die geschiedenis achter ons ligt nu Nederland een seculiere democratie is." Met ‘die geschiedenis’ doelen ze op de verwevenheid van calvinisme, superioriteitsgevoelens, antisemitisme, racisme en Nederlandsheid, zoals zij die hebben gedestilleerd uit … [Lees meer...] overAntisemitisme onder een deken van vriendelijkheid
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [57]-[58]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [57]-[58]
Penninc en Pieter Vostaert, de Roman van Walewein (ca. 1260)
Vijftig canonteksten in de klas (3) De Roman van Walewein, ook genoemd Walewein en het zwevende schaakbord, afgekort als de Walewein, is een oorspronkelijke Middelnederlandse Arthurroman, geschreven in het midden van de dertiende eeuw door twee onbekende auteurs: Penninc en Pieter Vostaert. Het werk behoort tot de literaire canon, wat betekent dat het een van de … [Lees meer...] overPenninc en Pieter Vostaert, de Roman van Walewein (ca. 1260)
Hoeveel bonken
Soms valt er iets te herleiden, dat zijn de makkelijkste gevallen, soms is het een samenloop van omstandigheden, soms een domme samenloop van omstandigheden, en soms dat niet eens. Naarmate de jaren vorderen vind ik het steeds ingewikkelder om te lezen. Er bestaat zoiets als plezier dat wordt gepromoot. Het veronderstelt een kinderlijke gulzigheid, die Kees ’t Hart in … [Lees meer...] overHoeveel bonken
‘Boeken lezen, dat hoeft een neerlandicus kennelijk ook al niet meer’
Iemand staat met haar foto in de krant, in ons herleefde managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. "Mensen," zei Flo, de nieuwe decaan van de faculteit altijd als ze het woord voerde. Sommigen verdachten haar er om deze reden van dat ze heimelijk weleens woke kon zijn. Waarom zei ze niet gewoon 'dames en heren' zoals vroeger? "De wereld is gek geworden" Deze sommigen … [Lees meer...] over‘Boeken lezen, dat hoeft een neerlandicus kennelijk ook al niet meer’
Wat je ziet en wat je leest (4)
Over De wereld zien is jezelf leren kennen van Ton van 't Hof Van 't Hof begint zijn lectuur van The materials, Oppens tweede bundel, met het eerste gedicht, ervaart dat de ‘sobere maar precieze bewoordingen' toch het een en ander te raden overlaten - ‘wie zijn die mannen in de kamer’ - en stelt vast dat het meteen al in het openingsgedicht gaat om fundamentele kwesties: … [Lees meer...] overWat je ziet en wat je leest (4)
