Onlangs gaf Bas Jongenelen in Neerlandistiek te kennen dat hij een vertaling had gemaakt van het Middelnederlandse meesterwerk Van den Vos Reynaerde (Vertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’). Die vertaling in het Standaardnederlands heeft hij in een PDF-bestand aangeboden, dat vrijelijk verspreid mag worden. ‘Hoe meer Reynaert, hoe beter’, zegt hij erbij. Naar aanleiding van zijn … [Lees meer...] overDe Reynaerd in het Sallands
Artikel
Etymologica: Een verhaal van boom en trie
Hoe dichterlijk dat juist van het woord boom de groei en oorsprong maar lastig na te gaan zijn. Helder echter is het lange verleden van het evenwoord trie, dat in zijn reine verschijning in ons taalgebied beperkt is tot een oord aan de zuiderzoom. Boom In het Nederlands en andere Westgermaanse talen verwijzen de verschillende vormen … [Lees meer...] overEtymologica: Een verhaal van boom en trie
Kreek Daey Ouwens
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overKreek Daey Ouwens
AI is op de mars
AI is op de mars, wijst een rondvraag ondernomen door de Engelse krant De Voogd uit, en de vertalers voelen de hitte. Als ze niet snel hun bedrijf samenbrengen, vrezen ze, kunnen ze hun tassen inpakken. Dan is de grap op hen. Voor jaren en jaren malen ze weg, knokken zich buiten westen voor een liedje, en nu worden ze afgelegd – met het fruit van hun eigen weeën, wil je … [Lees meer...] overAI is op de mars
Het eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
Toen Over de liefde verscheen, vertelde de schrijfster her en der dat ze eigenlijk een essay had willen schrijven, maar dat de tekst onder haar handen tot een roman geworden was. Dat zou onder andere de essay-achtige titel van haar boek verklaren. Maar ik denk dat dit in ieder geval deels een misleidende uitspraak was. Want Over de liefde is net zo goed een essay als een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
De Grondwet als private metafoor in de Nederlandstalige literatuur
Alles begon in de zomer van 2023 in Spanje. In elk Spaans dorp, in elke Spaanse stad – hoe klein of groot ook – is er wel een ‘Plaza de la Constitución’, een grondwetplein of een grondwetstraat. Daar waar ik woon, in het Belgische Kalken, een klein dorp, is er geen grondwetstraat of grondwetplein, wat volgens de Spaanse norm compleet abnormaal is. De ‘grondwet’, waarvan we … [Lees meer...] overDe Grondwet als private metafoor in de Nederlandstalige literatuur
Gezegd is miszegd
Samuel Beckett in vertaling In een essay met de titel ‘Eight ways of looking at Samuel Beckett’ schrijft J. M. Coetzee: ‘What is missing from Beckett’s account of life? Many things, of which the biggest is the whale.’ Coetzee verklaart wat hij hiermee bedoelt aan de hand van Herman Melvilles meesterwerk Moby-Dick: Een walvis is een walvis is een walvis. Een walvis is … [Lees meer...] overGezegd is miszegd
Marga Minco
Op een dag als vandaag denk ik altijd ook aan Marga Minco (1920-2023). In 2019 mochten wij haar in haar huis in Amsterdam de P.C. Hooft-prijs uitreiken. Elf jaar eerder las haar dochter Jessica Voeten de door haar moeder geschreven 4 mei-voordracht voor, 'Een sprong in de tijd'. Ze haalde herinneringen op aan 4 mei 1940, "de laatste zaterdag waarop ik onbekommerd met mijn … [Lees meer...] overMarga Minco
Tijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
De samenhang tussen mondelinge en schriftelijke Uilenspiegelverhalen Wie kent Tijl Uilenspiegel niet? De beruchte grappenmaker heeft door de eeuwen heen allerlei rollen gehad, van koster en schoenmaker tot bakkersknecht en zelfs verzetsstrijder. Eén ding blijft in alle verhalen hetzelfde: Uilenspiegel is een typische trickster, die anderen lastigvalt voor zijn eigen … [Lees meer...] overTijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
Constantijn Huygens e il suo amico a quattro zampe
Constantijn Huygens (L’Aia, 1596-1687) fu uno scrittore, compositore e diplomatico olandese durante il secolo d’oro (Gouden Eeuw) dei Paesi Bassi, nonché padre di Christiaan Huygens, scienziato al quale si deve, tra le altre cose, la prima osservazione degli anelli di Saturno. Durante la sua intensa attività di segretario dello statolder Federico Enrico d’Orange, … [Lees meer...] overConstantijn Huygens e il suo amico a quattro zampe
Woordvolgorde en naamval
Stel dat je de observatie wil maken dat Jan Piet kust, dan kun je in een hoofdzin natuurlijk zeggen: Maar hoe weet de luisteraar nu wie de kusser is en wie de gekuste? Talen hebben daarvoor minstens drie verschillende strategieën. De eerste is woordvolgorde: in de genoemde zin staat het onderwerp voor het lijdend voorwerp. De tweede is naamval, dat we in het Nederlands nog … [Lees meer...] overWoordvolgorde en naamval
‘Zeg ja als je gevraagd wordt voor een presentatie’
Anna Heijker, 36 jaar, is freelance pitchcoach en dagvoorzitter. ‘Mijn ervaring is dat een bijeenkomst pas echt tot leven komt als je de ruimte geeft aan de expertise van het publiek.’ Anna Heijker studeerde Nederlands en werkt nu als pitchoach en dagvoorzitter in binnen- en buitenland. Hoe heeft zij als neerlandica een internationale carrière opgebouwd? En wat maakt haar … [Lees meer...] over‘Zeg ja als je gevraagd wordt voor een presentatie’
Carel Peeters op Sint Helena
Over de nadagen van een criticus Bij vlagen voel ik deernis wanneer ik aan Carel Peeters denk. En dat is niet eens ironisch. In de jaren zeventig tot negentig van de vorige eeuw was Peeters de absolute machtsfactor in de Nederlandse letterkunde, als chef van de ‘Boekenbijlage’ (later: ‘Republiek der Letteren’) van Vrij Nederland. Dat weekblad was het meest prominente … [Lees meer...] overCarel Peeters op Sint Helena
Boter-kaas-en-eieren met -ette
Achter het achtervoegsel 41 Onlangs zag ik de prachtige film Perfect days van regisseur Wim Wenders. Hierin volgen we het dagelijks leven van hoofdrolspeler Hirayama op de voet. Hij verdient de kost door openbare toiletten in Tokyo schoon te maken en is gelukkig met het eenvoudige en geregelde leven dat hij leidt. Tijdens zijn werk vindt hij in een toiletruimte een … [Lees meer...] overBoter-kaas-en-eieren met -ette
Arme joodse straatventers geportretteerd
Deze week verscheen van Ewoud Sanders het boek Van appeljood tot zuurjood. Veertig portretten van Joodse straatventers. Dit is, bij wijze van voorpublicatie, een deel van de inleiding. Op vrijdagmiddag 21 mei 1880 sloeg in de Amsterdamse Jodenbuurt de vlam in de pan. Een paar maanden daarvoorhad de gemeenteraad besloten dat er op de Sint Antoniesbreestraat en de … [Lees meer...] overArme joodse straatventers geportretteerd
Is ‘louter’ een vergeten groente?
Ik ben ook maar een mens; ik verdoe (te) veel van mijn tijd op TikTok. Vaak is dat het inderdaad: tijd verdoen. Maar soms vind ik er toch een handige ‘life hack’, een lekker recept, een hilarische grap, of – en dat was het geval dit weekend – doe ik er een guitige taalobservatie. En ik ben de beroerdste niet: die deel ik natuurlijk graag. Voor wie niet op TikTok zit: op die … [Lees meer...] overIs ‘louter’ een vergeten groente?
Neem veel truien mee
Interview met Dóri, Hongaarse promovenda, over haar bezoek aan Leuven Dóri Tóth is derdjejaars PhD-student Nederlandse taalkunde aan de ELTE. Ze doet onderzoek naar pragmatische markers, zoals de woorden “hoor, kijk, luister, weet je en zeg”, die de betekenis van een uiting veranderen. Ze is een maand in Leuven geweest, waar ze in het Collegium Hungaricum verbleef en … [Lees meer...] overNeem veel truien mee
Een bakker die altijd hetzelfde brood bakt
Thomas Rosenboom was weer heel even terug! De grote romanschrijver die een jaar of tien geleden besloot dat het welletjes was. Wat doet een romancier als hij geen romans meer schrijft? Ik heb geen idee, maar Rosenboom gaf in 2019 een lezing, de Ubbo-Emmius-lezing en die is nu uitgegeven door het Artistiek Bureau (dat je eigenlijk niet kunt noemen zonder het woord 'onvolprezen … [Lees meer...] overEen bakker die altijd hetzelfde brood bakt
‘We willen de kritische noot aan tafel zijn’
Ann Lankhorst, 29 jaar, werkt als projectleider en adviseur bij Kickstad, een adviesbureau gespecialiseerd in ruimtelijke ordening. 'Onze taak is om het participatietraject vorm te geven.' Vanuit het raam in mijn woonkamer kijk ik een groot park in. In Nederland is een nijpend woningtekort, dus moet er worden bijgebouwd en dat gebeurt vooral binnen steden. Ik vraag mij … [Lees meer...] over‘We willen de kritische noot aan tafel zijn’
‘Hij leefde niet nu. Hij leefde altijd’
Ter herinnering aan Albert Westerlinck (1914-1984) Precies veertig jaar geleden, op 30 april 1984, overleed Albert Westerlinck. Daarmee verdween een toonaangevende stem uit het culturele leven van Vlaanderen. Als hoogleraar Nederlandse en Europese letterkunde aan de Leuvense universiteit, als literair criticus en als leider van het tijdschrift Dietsche Warande en Belfort had … [Lees meer...] over‘Hij leefde niet nu. Hij leefde altijd’
Stof tot nadenken
Arnon Grunberg heeft er een nieuwe baan bij. Grunberg is bij zestigplussers bekend van de mooie roman De Asielzoeker, zeventigplussers herinneren zich zijn Blauwe maandagen, poëzieliefhebbers zijn zijn enige dichtbundel totaal vergeten en er zijn allicht enkele mensen die zijn cursiefje op het voorblad van de Volkskrant nog voor de geest staat. Echter is Grunberg ook een Groot … [Lees meer...] overStof tot nadenken
Tussen knijpbeest en steenbeest
Hoe de manier van beschrijving de grenzen tussen dieren en voorwerpen in 'Wormmaan' (2021) van Mariken Heitman verschuift “Dit gaat niet over lichamen, dit gaat over de willekeur, over wat lichamen voor ons betekenen. […] Het gaat me vooral om de onderliggende denkfout die ons heeft geïnfecteerd. Als ze al bestaan, scherp gedefinieerde dualiteiten, dan zijn ze totaal … [Lees meer...] overTussen knijpbeest en steenbeest
Etymologica: Toen ‘zijn’ nog genderneutraal was
De Proto-Germaanse voorloper van ons bezittelijk voornaamwoord zijn was genderneutraal: *sīnaz kon ‘van hem’, ‘van haar’ en ‘van hen’ betekenen. Dat weten we doordat zijn nakomelingen in het Oudnoords, het Gotisch en het Oudengels, vroege Germaanse dochtertalen, nog steeds al die functies hadden, en in de huidige Noord-Germaanse talen, zoals het Noors en Zweeds, … [Lees meer...] overEtymologica: Toen ‘zijn’ nog genderneutraal was
Hindelooper taalgilde
Filologie òp Sènde Gisteren mocht ik in Hindeloopen een eerste exemplaar in ontvangst nemen van het Beknopt woordenboek Nederlands-Hindeloopers uit handen van Dyami Millarson tijdens de Dag van het Hindelooper Taalgilde. Dyami en zijn vader Kenneth leerde ik afgelopen november kennen op Schiermonnikoog, toen ik hem interviewde tijdens het literatuurfestival Meet Me at … [Lees meer...] overHindelooper taalgilde
De Grote ABC-reeks is groter en tegelijk toch ook best wel kleiner dan ik dacht
Van Aya Zikkens ’s Morgens en ’s avonds niet bellen verscheen de eerste en, voor zover ik kan nagaan, enige druk in 1969 bij De Arbeiderspers, en wel als nr. 147 van de reeks Grote ABC. Achter in het boek is een lijst van Grote ABC-pockets opgenomen van nr. 1 tot en met 155. Ik neem aan dat het gaat om alle tot dan toe verschenen nummers, plus, na het boek van … [Lees meer...] overDe Grote ABC-reeks is groter en tegelijk toch ook best wel kleiner dan ik dacht
