tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overJacob Israël de Haan
Artikel
Niemand zonder fouten
En garde! Van het Nederlandse boekenwezen ontving ik een enorme rechthoekige doos van karton waarin, als een schijf in een sjoelbak, een miniem boekje zat. Dit was de maximenverzameling Waarover je niet zwijgen kan, samengesteld door Martin de Haan en Rokus Hofstede. Waarom gooide ze de ruit van mijn verwachtingen in? Ik had voordien mijn trots amper weten te … [Lees meer...] overNiemand zonder fouten
Jan Klaassen, de Nederlandse Petroesjka (9)
XIX. Met Jan Klaassen kon je zelfs je verkeersdiploma halen. In 1956 werd onze pop in Jan Klaassen, kijk uit! de mascotte voor Veilig Verkeer Nederland[1] en in hetzelfde jaar schreef B.J. Haenen Verkeersavonturen van Jan Klaassen. XX. Van een heel ander kaliber is het anti-oorlogsstuk van Paul Rodenko uit 1955, Jan Klaassen en de vredesmachine, Een spel voor … [Lees meer...] overJan Klaassen, de Nederlandse Petroesjka (9)
Voor de belgistiek
Er is de laatste tijd enige discussie over de stelling van de Utrechtse hoogleraar Geert Buelens dat de neerlandistiek het woord Nederlands zou moeten verlaten. De reden daarvoor, zegt Buelens, is dat dat adjectief óók verwijst naar het Nederland, en zo ten onrechte de indruk wekt dat Nederland op de een of andere manier op zijn minst het centrum is van het Nederlands – en zo … [Lees meer...] overVoor de belgistiek
Gerrit Komrij-prijs 2023
De Gerrit Komrij-prijs 2023 gaat naar Frits van Oostrom voor zijn boek De Reynaert – Leven met een middeleeuws meesterwerk. Het lijkt in eerste instantie een beetje een vreemd boek, want wat is het eigenlijk? Is het een autobiografie? Is het literatuuroverzicht? Is het een duiding van Vanden vos Reynaerde door de eeuwen heen? Nou, het is dit allemaal tegelijk, en meer. En dat … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2023
Eén vliegenderobertiade en conclusie
Eén bewerking vond ik maar van dit tiende en laatste Hoffmann-verhaal. Kennelijk is het moeilijk iets te verzinnen met opstijgen en in het uitspansel verdwijnen met behulp van iets anders dan de hoffmanniaanse paraplu. Maar in Wolkenpeter, het openingsverhaal van In het land der wijsneuzen uit 1906, stijgt de jongen (Peter, Piet en Pieter geheten – de de dichter/vertaler liep … [Lees meer...] overEén vliegenderobertiade en conclusie
Lale Gül en haar redacteur
Op Neerlandistiek publiceerde Marc van Oostendorp een interessante en prikkelende beschouwing over het taalgebruik in Ik ga leven van Lale Gül. Hij neemt een nieuwe positie in in de discussie tussen enerzijds puristen die Gül stilistisch en taalkundig onvermogen verwijten en de andere pool, namelijk zij die vinden dat Gül nieuw-Nederlands schrijft. Gül schrijft, zo stelt Van … [Lees meer...] overLale Gül en haar redacteur
Iedereen altijd en overal opnemen!
Iemand die wil weten hoe mensen iedere dag hun taal gebruiken heeft, zou je zeggen, waarlijk geen gebrek aan gegevens. Je hoeft je maar in een gezelschap te begeven en er wordt heel wat afgepraat. Wie wil weten hoe mensen dat wonder precies voltrekken, praten – razendsnel woorden zoeken in het geheugen, en deze razensnel in elkaar schroeven tot zinnen die door de luisteraar al … [Lees meer...] overIedereen altijd en overal opnemen!
Dichtersbloed
Ik was zeventien en zocht de poëziewaar ze niet was, in mijn klein leven toen,de krampjes van elk woord, echolalie.Wel wortels, maar geen takken, laat staan groen. Ik werkte in een ziekenhuis als klerk,de poli van de zenuwarts De Jong.Daarnaast bezong ook ik de reine berk(geneurie eigenlijk, met die stijve tong). Plots stond de dichter Aafjes voor mijn neus.Ik las hem al, … [Lees meer...] overDichtersbloed
De Verdam-krijgt-een-kastquiz
Het Multatulimuseum in Amsterdam is in het bezit van de chaise longue waarop Eduard Douwes Dekker op 19 februari 1887 zijn laatste adem uitblies, terwijl het bureau waar P.J. Meertens aan gewerkt heeft een plekje heeft gekregen op het eveneens in Amsterdamse gevestigde Meertens Instituut. Ook het pand waarin het Instituut voor de Nederlandse Taal gevestigd is – het Snouck … [Lees meer...] overDe Verdam-krijgt-een-kastquiz
Toevalswonderen
Ik wilde het in één adem uitlezen. Dat ging niet. Dit boek wil langzaam gelezen worden. Judith Herzberg schreef met Jo - een boek met dagboekaantekeningen, een vroeger gedicht en een toneelscene - een ode aan Jo Bakx, een gewone vrouw (het woord 'kindermeisje' valt nergens), die ongewoon moedig was toen het er in de oorlogsjaren werkelijk op aankwam. In 1991 kreeg Herzberg … [Lees meer...] overToevalswonderen
Geen migrantentaal, Lale Gül-taal
Een nog onopgelost probleem in de neerlandistiek is de stijl van Lale Gül. Ik heb niet de indruk dat de studie daarvan zelfs nog maar begonnen is – er wordt her en der een wat vreemde opmerking over gemaakt, maar tot een serieuze analyse is het nog niet gekomen. Het is duidelijk dat de stijl van Ik ga leven ongebruikelijk is, en nieuw. Al in april 2021 meldde Tzum dat er een … [Lees meer...] overGeen migrantentaal, Lale Gül-taal
Naar een professionele cultuur voor het beroep van leraar
Voorstellen voor een fundamentele aanpak van het kwalitatieve lerarentekort De eerste waarschuwingen voor de dreigende lerarentekorten van deze eeuw werden al gegeven aan de ministers Ritzen (1994-1998) en Hermans (1998-2002).[1] Inmiddels zijn we tien ministers, honderden onderzoeksrapporten en beleidsstukken, en miljarden euro’s verder en zijn de problemen rond het … [Lees meer...] overNaar een professionele cultuur voor het beroep van leraar
Etymologica: MidNL reumappel en matral
Een paar eeuwen geleden was het doodnormaal. Was je verkouden, dan had je een geperforeerd bundeltje met aromatische kruiden en ambergris om je nek waaraan je af en toe kon snuiven. Een soort van neusspray avant la lettre. Tot in de zeventiende eeuw droegen rijke stedelingen dikwijls zo’n kruidenmix ingesloten in een edelmetalen houdertje (vaak een bolletje) om de nek, niet … [Lees meer...] overEtymologica: MidNL reumappel en matral
Alle 13 goed!
Suno AI is een nieuwe chatbot, die van een willekeurige tekst een lied kan maken in een door de gebruiker opgegeven stijl. Ik probeerde het met 13 klassieke Nederlandse gedichten. … [Lees meer...] overAlle 13 goed!
Een lingua franca in een eentalig Vlaanderen met meertalige Vlamingen
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (3.4) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Het Engels beïnvloedt het Nederlands in Vlaanderen op twee manieren, als lingua franca … [Lees meer...] overEen lingua franca in een eentalig Vlaanderen met meertalige Vlamingen
Dichtsje foar de frou nextdoor
Oer it dichtwurk fan Tine Bethlehem Tine Bethlehem debutearre, as tweintichjierrige!, yn 1958 yn literêr tydskrift De Tsjerne, ûnder de namme Tineke Bethlehem, mei fiif gedichten.1 Se folge doedestiids, nei de ULO yn Akkrum, de Foarmingsklasse yn Ljouwert. ‘Minsken fan ’e Foarmingsklasse en minsken fan ’e kweek troffen inoar tusken de middei wol yn ’e … [Lees meer...] overDichtsje foar de frou nextdoor
Mail van de Kamervoorzitter
Ik weet niet hoeveel hoogleraren in de loop van de parlementaire geschiedenis hatemail in hun mailbox hadden hangen van een voorzitter van de Tweede Kamer – maar sinds afgelopen donderdag ben ik zo iemand. De mail stamt uit een voor drs. Martin Bosma onrustige nacht van bijna twee jaar geleden – 23 december 2021. Ik heb er eerder niet over geschreven omdat ik, zoals veel … [Lees meer...] overMail van de Kamervoorzitter
Nog (niet) koud of …
“Over schrijvers wordt geregeld beweerd dat hun lijk nog niet koud is of ze zijn al vergeten”. Een schrijnende openingszin van Arnon Grunberg, in zijn column ‘Verveling en eeuwigheid’ [katern Boeken], De Volkskrant 9-12-2023. Elk doorkneed neerlandicus zal in deze krasse uitspraak de stijlfiguur van de hyperbool herkennen. Los van de functie ervan is deze zin ook een nadere … [Lees meer...] overNog (niet) koud of …
Tip Marugg werd honderd jaar geleden geboren
Op 16 december 2023, honderd jaar geleden, werd de bekende Curaçaose auteur Silvio Alberto (Tip) Marugg geboren. In een interview vertelde Tip Marugg (16 december 1923 – 22 april 2006) aan Hans Vaders: “Van het Reve (14-12-23) en ik schelen nauwelijks veertig uur van elkaar in geboorte-uur. De Heer moet wel erg toornig zijn geweest in de maand december van dat verschrikkelijke … [Lees meer...] overTip Marugg werd honderd jaar geleden geboren
Twee philipdeschommelariaden
1. Het verhaal dat bij Razoux De geschiedenis van Philip den Schommelaar heet kent twee bewerkingen/vervolgen/imitaties. De eerste is Het meisje dat niet stil zit, (ziet staat er abusievelijk in de titel – je vindt in kinderboeken veel slordigheden) in De kameraadjes van Pietje Smeerpoets uit 1900. Het begint als een heel aardig gedichtje, een … [Lees meer...] overTwee philipdeschommelariaden
Opkomend gewoon
Laten we twee uitingen tegenover elkaar zetten: Het bijwoordje gewoon geeft aan de a-zin géén andere betekenis, maar maakt deze hooguit alleen wat stelliger en vooruit, er klinkt een veroordeling in door. Maar vooral als iemand in zijn of haar taal strooit met gewoon blijft er van die stelligheid niet veel over en dat veroordelen klinkt dan voor het luisterende oor … [Lees meer...] overOpkomend gewoon
We hebben een nieuwe regel!
Het Nederlands gaat ons allen aan het hart, maar het is jammer dat het zomaar door onbevoegden kan worden gebruikt. Met de jaarlijkse wedstrijd de Nieuwe Taalregel probeert de hoofdredactie van Neerlandistiek we iets te doen aan deze ongewenste situatie. Geef de taal weer terug aan de deskundigen! Hiertoe nodigen we lezers uit om nieuwe regels voor te stellen die liefst zo … [Lees meer...] overWe hebben een nieuwe regel!
Broeder Ezel
Erwin Mortier behoort wat mij betreft tot de beste vertellers en dichters onder de hedendaagse Nederlandstalige schrijvers. Sinds zijn terecht meermaals bekroonde debuut Marcel uit 1999 heeft hij nog zes romans, een aantal bundels gedichten en mooie essaybundels gepubliceerd. Met veel genoegen las ik nu zijn eerste verhalenbundel Glorie en Heerlijkheid, die eerder dit jaar … [Lees meer...] overBroeder Ezel
Wessel te Gussinklo
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overWessel te Gussinklo