Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. (Verslag van een gesprek met twee … [Lees meer...] overZo weet niemand meer wat waar is
Artikel
Het vogelkerkhof
Zo om de tien tot vijftien jaar een nieuwe dichtbundel. Voor de beste dichters, de strengste ook (en zij die ook nog iets anders maken), moet het volstaan. Voor hun lezers is het natuurlijk nooit genoeg. Na 'Kinderen die leren lezen' (1998) en 'Ik weet nu alles weer' (2008) ligt de derde bundel van Kees 't Hart er: 'Het vogelkerkhof'. Meteen gekocht natuurlijk en onmiddellijk … [Lees meer...] overHet vogelkerkhof
‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
Annelies van Uden, programmamanager in de bibliotheek Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een interessante baan hebben … [Lees meer...] over‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
Een debat als deze in hedendaags Nederlands
De simpelste verklaring is dat het Engels alleen maar the ‘de’ als lidwoord heeft, maar daar wil ik het nu verder niet over hebben (zou Kees Boonman kunnen zeggen). Wat vroeger verkeerd was en bijvoorbeeld op school ook fout gerekend werd (het bedrijf, die of het midden, die) is minder en minder onjuist. Daarom is het geen wonder dat de stenografen in de Tweede Kamer … [Lees meer...] overEen debat als deze in hedendaags Nederlands
Het verschil tussen ‘in’ en ‘volgens’
Wat betekent fictie? Dat is een uitdagende vraag voor de betekenisleer, bijvoorbeeld omdat er vaak van wordt uitgegaan dat de betekenis van een keiharde nonfictiezin zoals 'het regent' iets te maken heeft met de vraag of het buiten wel of niet regent. In het eerste geval is de zin waar en in het tweede niet. Zinnen verwijzen in dat opzicht naar de werkelijkheid buiten de taal – … [Lees meer...] overHet verschil tussen ‘in’ en ‘volgens’
De hond en zijn mens
Ik vertaal nu tussen alle bedrijven door een rijk geïllustreerd en kort betekst sympathiek kinderboek over het ‘hebben’ van een hond uit het Russisch, en daar heb ik meteen al een gedeelte van mijn vertaalprobleem te pakken. Want dat zeg je zo in het Nederlands, je hebt een hond, wat meteen de scheve verhouding weergeeft. Een hond wordt gehad en de mens is … [Lees meer...] overDe hond en zijn mens
Lale Gül schrijft het beste Nederlands
Wat je er ook verder over kunt zeggen: Ik ga leven van Lale Gül is een transgressief boek. De titel drukt een programma uit: ik trek me vanaf nu niets meer aan van jullie regels, en dat heeft de schrijfster, Lale Gül, geweten. Nadat ze eerst bedolven werd onder woedende reacties vanuit de Turks-islamitische kringen waaruit ze voortkwam, hebben nu ook de verdedigers van het … [Lees meer...] overLale Gül schrijft het beste Nederlands
Lale Gül als capitoolbestormer
Interessant stuk van Marc van Oostendorp over de taal van Lale Gül op Neerlandistiek, die zich in haar oeuvre weinig gelegen laat aan de norm, de voorgeschreven standaard, en die allerlei uitdrukkingen verhaspelt, en zich nogal veel vrijheid veroorlooft wat het gebruik van vaste voorzetsels betreft. Je kunt – net als Van Oostendorp – begrip opbrengen voor die stilistische … [Lees meer...] overLale Gül als capitoolbestormer
Zulke stempels
Nadat op Neerlandistiek het debat werd heropend over de stijl van Lale Gül, vroeg ik me af wat daar eigenlijk zoal precies onder valt. Het persoonlijkste van auteurs zit volgens mij in het aanbrengen van interpunctie en alinea’s. Dat gebeurt grotendeels intuïtief, als respectievelijk de ademhaling en de armgebaren van een tekst, en zonder woordenboeken en andere … [Lees meer...] overZulke stempels
Natuur gerijpt
Vanmorgen [dat was: 3 november 2023] zag ik, net uit de trein van A. naar T. gestapt, met Freddy aan de lijn op weg naar mijn kleinkinderen, want op vrijdagen speelt, ijs en weder dienende, ondergetekende 'comfortabel gepensioneerde' (een typering die ik via Joosten 2023 ontleen aan Franssen 2022, die 'm waarschijnlijk weer van Bourdieu gebietst heeft) sinds ruim vijf jaar de … [Lees meer...] overNatuur gerijpt
Verspreking Van Het Jaar 2023: ChatGTP
Het is een verspreking die het afgelopen jaar zo vaak gemaakt is dat minstens vijf lezers me er onafhankelijk van elkaar op gewezen hebben: ChatGTP zeggen in plaats van ChatGPT. Hoe zit dat? Natuurlijk heeft het iets te maken met gebrek aan vertrouwdheid met het woord – de verspreking zal allengs minder frequent worden naarmate de chatbot nóg meer besproken wordt. Maar dat … [Lees meer...] overVerspreking Van Het Jaar 2023: ChatGTP
Volgens mij heeft de heer Wilders gevoegelijk gezegd hoe hij erin staat
Het was een korte reeks debatten die Roelien Kamminga (VVD) in december mocht voorzitten. Het betrof een tussenperiode, na het vertrek van Vera Bergkamp (D66) samen met de oude Kamer en met de keuze voor Martin Bosma (PVV) in de nieuwe. De regionale zender RTV Noord was belangstellend naar haar eventuele kandidatuur en publiceerde daarover. (Het was een persoonlijke afweging om … [Lees meer...] overVolgens mij heeft de heer Wilders gevoegelijk gezegd hoe hij erin staat
Versla het veelkoppig monster in ons taalonderwijs
Een derde van de vijftienjarigen in Nederland is volgens de PISA-onderzoeken onvoldoende geletterd. Wie de resultaten relativeert, heeft z’n kop diep in het zand zitten. Deze geluiden klinken namelijk al veel langer, bijvoorbeeld over de schrijfvaardigheid van studenten. Waarom lukt het ons niet het tij te keren? De taalcrisis is een veelkoppig monster dat we lang met de … [Lees meer...] overVersla het veelkoppig monster in ons taalonderwijs
Etymologica: Lamoraal als Arthurnaam
Wie zijn vaderlandse geschiedenis een beetje kent, weet dat op 5 juni 1568 Egmond en Hoorne op de Grote Markt in Brussel werden onthoofd. Het luidde de Tachtigjarige Oorlog in. De volledige namen van beide protagonisten luiden respectievelijk Lamora(a)l van Gavere, graaf van Egmond (1522-1568) en Filips van Montmorency, graaf van Horne (Horn; 1524-1568). Vanuit naamkundig … [Lees meer...] overEtymologica: Lamoraal als Arthurnaam
Türkiye contra The Netherlands
Turkije heet nu ongeveer 2 jaar Türkiye, in ieder geval als het aan Recep Erdoǧan en zijn regering ligt: in december 2021 werd er een memorandum de wereld ingestuurd dat bepaalde dat het land voortaan zo genoemd wilde worden – niet alleen in het Turks, maar ook in het Engels en alle andere talen. Ik heb niet de indruk dat de naamsverandering in Nederland tot een groot … [Lees meer...] overTürkiye contra The Netherlands
Een puristische olievlek?
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (3.5) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Het laatste onderdeel van dit derde hoofdstuk vergelijkt twee manieren waarop het Engels … [Lees meer...] overEen puristische olievlek?
‘Schrijven is stelen van dieven’
Acht citaten uit de nalatenschap van Menno Wigman Laat ik beginnen met een citaat van iemand anders, ik meen van Ingmar Heytze, dat zo bekend is dat ik het niet hoef op te zoeken, namelijk dat Menno Wigman de beste dichter van zijn generatie was. Ik heb dit altijd een genereus compliment gevonden van Heytze, die natuurlijk over ‘onze generatie’ sprak, en het lijkt erop dat … [Lees meer...] over‘Schrijven is stelen van dieven’
2023 in de neerlandistiek en in Neerlandistiek
Het was een woelig jaar in de neerlandistiek. Dat had een aantal institutionele oorzaken, die vooral zorgen baren, maar er waren ook mooie inhoudelijke gebeurtenissen. De Algemeen Secretaris (A.S.) van de Taalunie, Kris Van de Poel, trok zich terug nadat het al lange tijd rommelde in de organisatie. Sindsdien zit er al een tijdje een ad interim A.S., en er is onlangs … [Lees meer...] over2023 in de neerlandistiek en in Neerlandistiek
Moed, arbeid & aanvaarding
Vandaag zullen de echte revianen beginnen met het lezen van De avonden, dat zich immers afspeelt in de donkere dagen tussen 22 en 31 december van het jaar 1946. Een echte reviaan ben ik niet, maar onlangs merkte ik weer dat de magnetiserende werking van zijn beste teksten niet is verminderd. Zo schafte ik dan toch weer her en der - antiquariaat, kleine uitgevers - enkele boeken … [Lees meer...] overMoed, arbeid & aanvaarding
Westerbork à travers le regard de Philip Mechanicus
Westerbork est le nom d’une petite localité de la province de la Drenthe, dans le nord-est des Pays-Bas, à une bonne vingtaine de kilomètre de l’Allemagne. Wester renvoie à « ouest », le point cardinal, tandis que bork est un terme régional peu usité qui désigne la partie rugueuse et croûteuse de l’écorce d’un arbre, plus particulièrement l’écorce du chêne, broyée ou non, que … [Lees meer...] overWesterbork à travers le regard de Philip Mechanicus
Literair lego
Ontworpen door ChatGPT / DALL-E … [Lees meer...] overLiterair lego
Reynaert de Vos in het Latijn
Op twaalf mei, tijdens het afscheidscollege van Frits van Oostrom, vroeg ik me af of de beide zeventiende-eeuwse volksboeken met Reynaerts historie en de Middeleeuws-latijnse vertaling van Van den vos Reynaerde al op het internet te vinden waren. Nee dus. Inmiddels staan ze alle drie op de site van de opleiding Nederlands in Leiden. Zij bevinden zich in de periferie van de … [Lees meer...] overReynaert de Vos in het Latijn
Het Indisch Oud-Paspoortarchief als bron voor biografisch onderzoek
Het CBG Centrum voor familiegeschiedenis in Den Haag maakte op 15 augustus 2023 het omvangrijke Indisch Oud-Paspoortarchief digitaal toegankelijk. De aanvragen van inwoners van Indonesië die na de soevereiniteitsoverdracht een Nederlands paspoort wilden, zijn hierdoor tegen betaling online beschikbaar gekomen, voor zover er op de persoonsgegevens geen openbaarheidsbeperkingen … [Lees meer...] overHet Indisch Oud-Paspoortarchief als bron voor biografisch onderzoek
Wat moeten we vinden van Ischa Meijer?
"Whaaai? Kunnen we ons met Ischa afvragen", schrijft Annet Mooij in het laatste deel van haar biografie van Ischa Meijer (1943-1995), als het gaat over de bodemloosheid van de aandachtsbehoefte van haar onderwerp en zijn verlangen naar zichtbaarheid. Het is een kleine stijlbroek, want ze heeft het verder niet over we en ons – en zelfs nauwelijks over ik: als ze bijvoorbeeld een … [Lees meer...] overWat moeten we vinden van Ischa Meijer?
Jacob Israël de Haan
tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overJacob Israël de Haan