Ik heb al een tijdje niet geschreven op dit blog over schrijven met AI. Dat had er enerzijds mee te maken dat ik wel iets anders aan het schrijven was, wat ik een paar weken geleden ineens met spoed heb afgemaakt: binnenkort verschijnt in Tekstblad een artikeltje van me over wat schrijvende professionals wel en niet kunnen met AI. Ik had hier al eerder gehint naar … [Lees meer...] overDruk met schrijven met AI
Artikel
Over Engels
De rector stond bij het grote raam van zijn kamer en overschouwde de campus. Vanuit zijn plekje hier op de bovenste verdieping van het hoogste gebouw van de universiteit had hij een weids zicht dat ook nu weer deed mijmeren over belangwekkende dingen. Zijn dagdromerij werd bruusk verstoord toen iemand zonder aankloppen kwam binnengestoven. Het was Jeanne d’Arc, directrice van … [Lees meer...] overOver Engels
‘Ik hoop van harte dat je, eh, nou ja, ik bedoel’
Iemand staat ineens zonder Hoofdlijnenakkoord in ons managementhorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken. "Minister Pieterse". Nienke bleef bescheiden op de drempel van Wouters kamer staan. "Kom binnen," zei Wouter. Nienke hoorde de komma, en vermoedde dat hij haar naam wilde zeggen, maar deze vergeten was. "De premier belde zojuist," zei ze. "Hij kon u niet bereiken op … [Lees meer...] over‘Ik hoop van harte dat je, eh, nou ja, ik bedoel’
Van Loubfläcke naar Sommersprosse
Dialektatlassen laten taal en geografie samenkomen, je zou ook kunnen zeggen: tijd en ruimte. Vandaag bespreek ik een boek dat weliswaar niet over het Nederlands gaat, maar waar Nederlandstaligen ook veel interessants in kunnen vinden. Het is een dik en kleurrijk salontafelboek dat je ook simpelweg online kunt lezen op https://dialektatlas.ch/, waar alle kaarten en … [Lees meer...] overVan Loubfläcke naar Sommersprosse
Spellingskwesties, of: wat ik ook verkeerd doe
Dit boek is pas uit. Het is heel geestig en zelfs hier en daar ontroerend, en dat is een grote zeldzaamheid, is mijn particuliere ervaring. Vooral leuk vind ik hoe de Schotse schrijver Alasdair Gray – noblesse oblige – alle mogelijke poten onder de kapitalistische eigenwaan van de in het boek optredende Engelsen zaagt. O wat worden ze gehaat, die Engelsen, in Ierland en … [Lees meer...] overSpellingskwesties, of: wat ik ook verkeerd doe
Elke taal is een hybride
Als je dit kunt lezen heb je iets gemeen met miljarden mensen over de wereld: kennis van een Indo-Europese taal. Van diep in Azië tot in Latijns-Amerika spreken heel grote groepen mensen inmiddels een taal die afstamt van een taal die wel Proto-Indo-Europees noemen. Hoe lang geleden die taal precies gesproken werd en waar ter wereld, weten we niet precies, maar we krijgen er … [Lees meer...] overElke taal is een hybride
Laat een burger – pardon een inwoner – iets terugzeggen
Confuc (15) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. Zo fascinerend. Ambtenaren schrijven vaak zo: Van enig commercieel belang is naar onze overtuiging geen sprake, … [Lees meer...] overLaat een burger – pardon een inwoner – iets terugzeggen
‘Je zult het met het woord zelf moeten doen’
Het sublieme bij C.O. Jellema C.O. Jellema (1936-2003) is een dichter die uitnodigt tot exegese. In de twintig jaar na zijn dood zijn al verschillende studies over zijn werk verschenen – ik ken eigenlijk weinig hedendaagse dichters (Jellema is natuurlijk hedendaags, hij is alleen maar veel te vroeg gestorven) over wie zoveel geschreven is. Veel van die studies zijn … [Lees meer...] over‘Je zult het met het woord zelf moeten doen’
Teweerstellen met tankette
Achter het Achtervoegsel 54 Eind april 2025 haalde koning Willem-Alexander het nieuws met een uitspraak tijdens een bezoek aan de Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel (Limburg). Naar zijn mening zou Nederland zich tot de tanden toe moeten bewapenen, want vrede en veiligheid zijn niet langer een vanzelfsprekendheid meer. Dat zal wel een enorme investering vergen want … [Lees meer...] overTeweerstellen met tankette
Zo echt, van vlees en bloed
Dit jaar wil ik alle boeken van Vonne van der Meer lezen. Op een avond staat Maria ineens aan het bed van een man in het ziekenhuis. Hij slaapt zacht, is onrustig, maar dan staat ze daar, in een blauwe jurk en met loshangend haar, en zegt hem dat het allemaal goed zal komen. Het bijzondere van Vonne van der Meer is dat ze dit verhaal in haar bundel December (2009) … [Lees meer...] overZo echt, van vlees en bloed
Het poppenboek: een vergeten genre
Vanaf de vroege negentiende eeuw verschijnen er merkwaardige kinderboekjes over wat auteur Adriaan Loosjes beschrijft als ‘een wel eenigszins gebrekkelijk, maar toch eenigermate gelijkende afbeelding van eene menschelijke gedaante.’ Hij heeft het over de pop die een jong meisje voor haar verjaardag ontvangt in De vrouw in de vier tijdperken haars levens (1809). Het is geen … [Lees meer...] overHet poppenboek: een vergeten genre
Luchtig zonder verlies aan diepgang
Een bespreking van Die goeie ouwe taal van Yoïn van Spijk In de Scrabble-wereld is hij naar verluidt een legende: de Nieuw-Zeelander Nigel Richards, meervoudig wereldkampioen in het bordspel in kwestie. Er doet een bizar verhaal over hem de ronde: hij heeft het Franse scrabble-woordenboek uit het hoofd geleerd, maar hij spreekt geen Frans. Op het eerste gezicht zou je … [Lees meer...] overLuchtig zonder verlies aan diepgang
Wilders weg, nu de bezuinigingen nog
Natuurlijk gun ik alle lezer van harte een extra toastje met jam bij het ontbijt, zo dadelijk, om te vieren dat de eenmanspartij van Wilders niet langer aan de knoppen zit. Maar intussen liggen de bezuinigingen op het onderwijs onverminderd op tafel.Een deel van het draconische pakket is al maanden geleden beklonken, toen onder meer het CDA en de ChristenUnie in de Eerste Kamer … [Lees meer...] overWilders weg, nu de bezuinigingen nog
Ook liefdedoos is een woord
Over het nieuwe boek van Nicoline van der Sijs Dit boekje is het eerste deel van een boekenreeks, opgezet door de afdeling Nederlandse taal en Cultuur van de Radboud Universiteit in Nijmegen. “Het doel van de reeks is om lezers op een vernieuwende, aansprekende manier kennis te laten maken met recent Neerlandistisch onderzoek.” Er wordt bij deze boekjes ook aanvullend … [Lees meer...] overOok liefdedoos is een woord
Academische vrijheid als mensenrecht
Later vandaag vergadert de Tweede Kamer over academische vrijheid. Dat zal over van alles gaan: over Amerika en Gaza, over aanvallen op onderzoekers door de politiek en door loslopende onverlaten. Maar ik hoop dat het ook zal gaan over de vraag voor wie die academische vrijheid bedoeld is. In zijn brief schrijft de minister namelijk: De academische vrijheid is … [Lees meer...] overAcademische vrijheid als mensenrecht
‘Iets spannend vinden’ voor ‘ergens tegen opzien’
Welke betekenis en welke gevoelswaarde heeft het woord 'spannend'? Dat vroeg ik me af toen ik in de Trouw van 28 mei de volgende zin las: De zin komt voor in een artikel over de vraag hoe ouders een kieskeurige kleuter tot het eten van wat nieuws, vooral groente, kunnen bewegen. De strekking van het stuk is dat de kieskeurigheid van het kind een aangeboren … [Lees meer...] over‘Iets spannend vinden’ voor ‘ergens tegen opzien’
Etymologica: Vroegnieuwnederlands erwet-hauwe “erwtenpeul”
Bij het doorlezen van de rekeningen van Hester della Faille, een rijke vrouw van Antwerpse afkomst die in zestiende-eeuws Leiden woonde, stuitte ik op een intrigerend woord waarvan de betekenis me niet meteen duidelijk was: hetauwen. Dit woord staat vermeld in haar huishoudboekje uit 1585 (Archief ELO, toegang 0096, nr. 2) tussen aankopen van vlees, vis, groente, fruit en … [Lees meer...] overEtymologica: Vroegnieuwnederlands erwet-hauwe “erwtenpeul”
Schildpad op LinkedIn
Er is de laatste jaren een verschuiving gaande van allerlei socialemediaactiviteiten naar LinkedIn. We merken dat hier op Neerlandistiek: een paar jaar geleden was Twitter de belangrijkste manier waarop mensen naar de site werden geveegd, maar inmiddels is LinkedIn belangrijker – en niet alleen omdat we Twitter verlaten hebben. Maar je ziet het ook op LinkedIn zelf. De … [Lees meer...] overSchildpad op LinkedIn
Zolang je er maar bij zegt
Heel geneeslijk. Zwenkend tussen genres, in een universum vol cijfers die onwrikbare bewijzen en waarheden uitdrukken, wil ik soms ‘gewoon fictie lezen’ om iets te weten te komen over onbekende wereld nummer zoveel. Onlangs greep ik daarom naar twee romandebuten uit 2024: Rouwdouwers van Falun Ellie Koos en Morgen springen we van John Fosté. Sympathie en … [Lees meer...] overZolang je er maar bij zegt
‘Waarom ik hierop zit’
Bij dat bijzondere debat over het al dan niet toe willen kennen van lintjes aan bepaalde vrijwilligers, was er een Kamerlid met veel oog voor de procedures. Dat lid sprak meer dan eens over het Kapittel voor de Civiele Orden: dat heeft immers een essentiële rol in het geheel. In combinatie met de precisie waarmee dat Kamerlid over de regels sprak, was zijn uitspraak van het … [Lees meer...] over‘Waarom ik hierop zit’
Ja, dat kan lezen ook zijn!
Leeslogboek: mei Begin van deze maand had ik een leeshapering. Dat komt vermoedelijk voortdurend voor in het lezende leven, alleen let ik er nu beter op in verband met dit logboek: de boeken waarmee je toevallig bezig bent, liggen je toevallig allemaal niet. Het is niet eens per se slecht, maar het ligt je niet, of in ieder geval op dat moment niet. Ik wilde bijvoorbeeld … [Lees meer...] overJa, dat kan lezen ook zijn!
‘Eerst een gemakkelijke vraag?’
In gesprek over uitvaartwensen Veel mensen willen hun uitvaartwensen vastleggen. Bijvoorbeeld om hun toekomstige nabestaanden te ontlasten, of omdat ze graag zeggenschap willen over hun eigen uitvaart (Mathijssen & Venhorst, 2019). Dit leidt ertoe dat steeds meer gezonde mensen in gesprek gaan met een uitvaartbegeleider om de mogelijkheden te bespreken en een … [Lees meer...] over‘Eerst een gemakkelijke vraag?’
Niet durven gokkend
Toen Martijn van Bruggen zich opgaf voor SLAMsterdam wist hij nog niet dat hij vlak daarvoor de U-slam zou winnen. In de woorden van Martijn op Instagram: Soms lees je iets wat best goed klinkt maar wat bij nader inzien eigenlijk niet kan volgens de grammatica van het Nederlands. (Net zoals bij de verleden tijd van de infinitief.) Dan zijn er twee vragen. In de tekst … [Lees meer...] overNiet durven gokkend
Stelen chatbots van auteurs?
Ik heb me lange tijd verbaasd over auteurs of kunstenaars die vinden dat de grote taalmodellen waarop chatbots gebaseerd zijn hun werk ‘stelen’. Zonder dat zij ervoor betaald worden, zeggen ze, maken de bedrijven achter die modellen goede sier met hun werk. Ook onlangs was er weer onrust, toen er een lijst circuleerde van boeken waarvan Meta, het bedrijf achter onder meer … [Lees meer...] overStelen chatbots van auteurs?
Knettergek
Volgens Donald Trump is Vladimir Poetin knettergek. Op zijn platform Truth Social schreef hij: ‘Ik heb altijd een zeer goede relatie gehad met Poetin, maar er is iets met hem gebeurd. Hij is KNETTERGEK geworden!’ Nu is Trump zelf een evenwichtige, verstandige man, die zijn woorden wikt en weegt – hij zal nooit zomaar iets eruit flappen. Dus om welke reden vindt hij dat zijn … [Lees meer...] overKnettergek
