Van hier tot Tokio – Facetten (xvi) Namen van landen of streken binnen Europa worden zelden gevonden in Van-hier-tot-Tokioconstructies, plaatsnamen hebben we op de plek van Tokio nodig. Als uitzonderlijk voorbeeld: “onze harige kindervriend heeft een probleem van hier tot Spanje” (Sinterklaas heeft geen schimmel tot zijn beschikking). Nu van Europa naar het … [Lees meer...] overVan hier tot Jipsingboermussel
Artikel
Kunstmatige consentelligentie
Ik geef momenteel een cursus morfologie voor eerstejaars studenten in Nijmegen, en ik probeer daarbij iedere week een nieuw woord te vinden om te bespreken. Vorige week gebruikte ik daarvoor de website Taalbank waarop Ton den Boon om de paar dagen een opvallend nieuw woord plaatst, maar deze week kon ik gebruik maken van Jong Neerlandistiek. Die lieten de Amsterdamse student … [Lees meer...] overKunstmatige consentelligentie
Nacht, trottoir – als sonnet
Een sonnet om erin te komen. Ik hou niet bijzonder van sonnetten. Op mij maken ze altijd de indruk iets te zijn om... om erin te komen. Ik probeer mijn pen, of eerder nog Ik probeer mijn piemel en zal ze eens laten zien wat ik allemaal in mijn mars heb. Uitsloverij. De sonnetten van Vestdijk bijvoorbeeld – net zo’n berg om met een grote boog omheen te lopen als zijn … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als sonnet
Nel Noordzij, Het kan me niet schelen
Nel Noordzij is weer zo’n auteur, net als Aya Zikken, van wie ik de naam wel eens of zelfs meerdere keren ergens had gezien, maar altijd vanuit een ooghoek in de marge, en van wie ik nooit iets las, domweg omdat ze niet wordt genoemd in De Grote Handboeken Voor De Ernstige Literatuurgeschiedenis, of: er wel in wordt genoemd maar niet serieus wordt besproken. En je kan (ook als … [Lees meer...] overNel Noordzij, Het kan me niet schelen
De drogreden van Baudet
Enige tijd geleden stelde Thierry Baudet in de Tweede Kamer vanachter het katheder een vraag aan Jesse Klaver, die door de voorzitter werd gekarakteriseerd als ‘een tikkeltje ordinair’: Deze vraag vloeide in het antwoord van Baudet aan Klaver voort uit de volgende opmerking. In eerste instantie kan men veronderstellen dat de reactie van Baudet is ontsnapt uit de doos … [Lees meer...] overDe drogreden van Baudet
Het einde van het generatieconflict
11 onder 35 is een curieus boekje: een keuze van 11 Nederlandse schrijvers die in 2024 jonger zijn dan 35 en die volgens Marja Pruis de moeite waard zijn. Overi iedere schrijver schrijft Pruis een korte inleiding en van iedere auteur is een – wat langer, maar nog steeds kort – stuk proza opgenomen (schrijvers onder de 35 zijn prozaschrijvers). Curieus zijn de getallen die … [Lees meer...] overHet einde van het generatieconflict
Over de universiteit gesproken
Een van de meest boeiende aspecten van mijn werk aan de Rijksuniversiteit Groningen is het onderwijs voor steeds grotere groepen studenten van over de hele wereld. Vandaag begon ik met zo'n groep van vijfentwintig studenten in de onderzoeksmaster Arts, Media and Literary Studies aan een cursus over het ontwerpen van onderzoek. (Vanwege mijn door prednison en antibiotica … [Lees meer...] overOver de universiteit gesproken
Aanwezig afwezig
Bij de dood van Rutger Kopland Oude vlier, door vleermuizen bezocht,niet meer dan taal, niet langer minder.Iets daartussen. Midden juli, de regen vraagt nu dagelijks waar hij blijft, blijvenmoet. Hetzelfde vragen de wolken,vraagt de oude god aan jongere goden. Het antwoord is hier noch daar,noch in het wit van woedende gewassen. (2012) Op 11 juli 2012 verwisselde … [Lees meer...] overAanwezig afwezig
Diet Huber: ferneamd yn Fryslân, fergetten yn Nederlân
Yn ferskate fraachpetearen hat Diet Huber witte litten dat Nederlânsk en Frysk har like leaf wienen. Har heit wie Nederlânsk, har mem wie Frysk. Se hat likefolle boeken yn it Frysk as yn it Nederlânsk skreaun, dat die se earlik om en om. Hast twangmjittich, om net ien taal foar de oare te setten. Lit ús dit foaropstelle: har Nederlânske wurk is net om ’e nocht. Yn earste … [Lees meer...] overDiet Huber: ferneamd yn Fryslân, fergetten yn Nederlân
Consentelligentie
Jong Neerlandistiek presenteert de winnaar van de schrijfwedstrijd 'neologisme'. Stel je voor dat je iemand leert kennen die je aantrekkelijk vindt en je voelt de behoefte om een stapje verder te gaan. Alleen bij de gedachte om hierover te praten, voel je je wat ongemakkelijk. Hoe weet je eigenlijk zeker of jouw verlangen wederzijds is? Nou, daar komt passend taalgebruik … [Lees meer...] overConsentelligentie
Poëtische klanken
Deze week begint de jaarlijkse cursus voor bachelorstudenten Nederlands in Groningen over literatuur in Nederland vanaf 1930. Om de geschiedenis een beetje tot leven te brengen, maak ik in hoorcolleges veel gebruik van historisch beeld- en geluidsmateriaal. We kijken naar schokkende en schokkerige filmbeelden van het Jordaanoproer in 1934, luisteren naar een opname uit 1930 van … [Lees meer...] overPoëtische klanken
Inclusie in de schoolpraktijk: de ramadan
Ik kom regelmatig op scholen om workshops te geven over o.a. diversiteit en inclusie en merk dat scholen het soms lastig vinden om verschillende groepen te bedienen of te zorgen voor ‘sense of belonging’. Echter, ik heb me de afgelopen maand laten verrassen door mooie initiatieven die, mijns inziens, inclusie stimuleren. Iftars op scholen Van basisscholen tot in het hoger … [Lees meer...] overInclusie in de schoolpraktijk: de ramadan
De stalenros
In de Facebookgroep Leraar Nederlands plaatste op 10 april iemand een kindergedicht met daarbij een paar regels begeleidende tekst. Daarin kwam de volgende zin voor: Uiteraard viel me de woordgroep "de stalenros" op. Mijn eerste gedachte was deze: de schrijver kende het woord ros voor "paard" niet, daardoor herkende ie de beeldsprakige woordgroep "stalen ros" niet en heeft … [Lees meer...] overDe stalenros
Postkoloniale taalkunde buiten de Verenigde Staten
Ik heb nu wel zo'n beetje gezegd wat ik te zeggen heb over de boeken Decolonizing linguistics en Inclusion in linguistics. Eén aspect wil ik er nog wel uitlichten, dat niet zozeer te relateren is aan een individueel artikel, maar aan de samenstelling van deze bundels als geheel. En dat is dat de blik op het leven zo Amerikaans is. Als de hele wereld nu maar één groot Amerika … [Lees meer...] overPostkoloniale taalkunde buiten de Verenigde Staten
De duistere woede van het verwante bloed
Deze jaren brengt uitgeverij Nijgh & Van Ditmar de bekendste boeken van F. Bordewijk opnieuw uit. Binnenkort verschijnt zijn meesterwerk Rood Paleis, waarover ik vorige maand iets vertelde in het radioprogramma De Taalstaat. In 2017 was het de beurt aan Karakter uit 1938. Deze eerste collegeweek van de laatste onderwijsperiode staat enigszins in het teken van deze … [Lees meer...] overDe duistere woede van het verwante bloed
Afko’s in Beatrijs
Op zaterdag 27 januari 2024 vond aan de Universiteit Leiden de finale plaats van de 24e Taalkundeolympiade, georganiseerd door het Leiden University Centre for Linguistics (LUCL). Meer dan honderd leerlingen uit 4, 5 en 6 vwo die zich via een voorronde hadden gekwalificeerd, kregen vier uur de tijd om in een grote collegezaal vijf uitdagende opgaven over oude en moderne talen … [Lees meer...] overAfko’s in Beatrijs
Eens een heks, altijd een heks
Het heksbeeld in een reeks sagen uit de 19e en 20e eeuw Hoewel heksen nooit hebben bestaan, kan iedereen zich ongetwijfeld iets bij hen voorstellen. Heksbeelden lopen echter nogal uiteen, afhankelijk van de verhalen, boeken en films waarmee iemand bekend is. Het was in het Europa van de middeleeuwen niet anders, zelfs tot laat in de vijftiende eeuw: mensen erkenden het … [Lees meer...] overEens een heks, altijd een heks
Discriminatie, taalkunde en de ‘gemeenschap’
Ik ben nu al een eind gevorderd in het tweetal boeken Decolonizing linguistics en Inclusion in linguistics. Bij mijn bespreking van het eerste hoofdstuk benoemde ik al iets dat me behoorlijk dwars is gaan zitten: het grote geloof in de community. De mensen waarom het gaat als je streeft naar meer inclusiviteit in de wetenschap, bevinden zich in de visies van de auteurs allemaal … [Lees meer...] overDiscriminatie, taalkunde en de ‘gemeenschap’
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
Nul ervaring in het onderwijs en daar stond ik dan… 24 paar ogen staarden naar mijn zenuwachtige glimlach. Ik kon hen bijna horen denken: gaat zíj́ ons inspireren, uitdagen en iets bijbrengen dit jaar? Mijn hoofd draaide overuren. De dagen daarvoor had ik al bedacht wat ik zou kunnen zeggen, maar op dat moment leek dat niet meer zo gepast, spontaan of grappig. Toen zette ik de … [Lees meer...] over24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
Een avondje AVRO
Karel van het Reve herbeschouwen? Vele jaren geleden nam ik een studente een mondeling tentamen af over de jaren zestig en zeventig. Pratend over hip en happenend Nederland merkte ze wat beschroomd op: ‘Wij waren een beetje een uitzondering. Mijn vader was een saaie accountant op een stom kantoor in Breda’. Ik was even stil en kon haar toen geruststellen: Nederland zat in … [Lees meer...] overEen avondje AVRO
Etymologica: heermoes
Van alle onkruid waar ik als beginnend volkstuinder mee te maken krijg, is heermoes de vervelendste. Als je even niet op de tuin geweest bent, staat er weer een serie kerstboompjes op het pad. Je kunt ze heel gemakkelijk wegtrekken, maar ze komen even gauw weer terug. Het woord heermoes wordt overigens door de spellingcorrector van m’n computer niet herkend. Wij op de … [Lees meer...] overEtymologica: heermoes
Kreupeltaalkunde
Er is in de taalkunde, en in veel menswetenschappen, de laatste decennia betrekkelijk veel aandacht voor het feit dat mensen een lichaam hebben. Mensen verzetten zich tegen de gedachte dat ons denken zich in een platoonse abstracte wereld bevindt, ver weg van ons vlees en bloed. Toch heeft in ieder geval in wat ik allemaal gelezen heb, het idee van embodied cognition (denken in … [Lees meer...] overKreupeltaalkunde
Behoort verhalen vertellen tot de menselijke universalia?
Het laatste boek van Theo Meder moet het ultieme boek worden over Volksverhalen en Vertelcultuur in Nederland, van de steentijd tot nu. En dit dan ook nog in een internationale context. Maar wat weten we over het vertellen van volksverhalen in verschillende culturen? Worden overal dezelfde soort verhalen verteld? Of komen bepaalde verhalen in sommige culturen minder aan bod? … [Lees meer...] overBehoort verhalen vertellen tot de menselijke universalia?
Een valkuil en een reddingsboei
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (4.9) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje komen recente discussies aan bod over de positie van het Engels in het hoger … [Lees meer...] overEen valkuil en een reddingsboei
Het eerste kwart: Clark Accord, Bingo!
Het ging daarbij dan ook nog eens over mensen waarover je niet zo vaak leest. Wie kent de bingosubcultuur waarin vooral sommige Surinaamse vrouwen zich aan het begin van deze eeuw onderdompelden? De vrouwen over wie Accord schrijft hebben hun leven op geen enkele manier onder controle. Ze worstelen met schulden, ze worstelen met onbetrouwbare mannen, ze worstelen met elkaars … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Clark Accord, Bingo!
