Vlak voor de wending, zoals gebruikelijk en gepast, ook in dit scheldsonnet een apotheose: de verwijten culmineren in 'Gij, aarts-verknoeier onzer schoone Taal’ in regel acht. In de kwatrijnen van gedicht 17, twee scheldsonnetten verder, gaat Kloos daarop door: (...)En Gorter niets dan een ellendig knoeierMet Hollands taal, die hij meent zijn een dwaas-Toevallig … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Willem Kloos (II)
Artikel
Wat onze taal óók ooit vermocht
In het nawoord bij zijn hertaling van Julia meldt Arjen van Meijgaard een schokkend feit: recente literatuurgeschiedenissen voor de middelbare school noemen het boek nauwelijks of niet. In de hedendaagse methodes die hij noemt, wordt Julia alleen 'aangestipt' – in de paragraaf 'Lees meer' van het deel over de periode 1700-1800. Dat terwijl het een … [Lees meer...] overWat onze taal óók ooit vermocht
Toptitel
Over Yael van der Wouden, The Safekeep Deze in het Engels geschreven debuutroman van de in Israël geboren Nederlandse auteur Yael van der Wouden (1987) bestaat uit drie romeins genummerde delen, waarvan het eerste de (onder)titel ‘The Netherlands, 1961’ heeft (maar dat klopt niet, want vrijwel heel de actualiteit van alle drie de delen van de vertelling speelt in … [Lees meer...] overToptitel
Dichters over Gorter: Willem Kloos (I)
Op 1 november 1893 verscheen het eerste nummer van de negende jaargang van De Nieuwe Gids en daarin was dit gedicht te vinden: Tegen Herman GorterO quasi-geniaal en manlijk-willend,Maar au-fond zwak en idioot-brutaalWezentje, kind-zwak, maar geen kind, die, vaalIn uw-zelfs wezen, gaat, en schijnbaar tillendEen hooge kracht gaat. Wezen schijnbaar staal,Maar ijzer … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Willem Kloos (I)
Bie laai
Hoera, het Jeugdjournaal was op zoek naar het Kinderwoord van het Jaar! Kijk, zo vis je als taalkundige op leeftijd nog eens op wat er leeft onder Generatie Alfa. En al helemaal doordat ik het bekeek met Nene, de vertegenwoordiger van die generatie in ons huishouden. In het item dat het programma eind november uitzond om de wedstrijd te introduceren bij de kijkertjes waren … [Lees meer...] overBie laai
Digitaal leermiddel over Monsieur Hawarden (1935) van Filip de Pillecyn
De novelle Monsieur Hawarden (1935), die onlangs opnieuw werd uitgegeven, is representatief voor het oeuvre van Filip de Pillecyn (1891-1962) en voor de neoromantische stroming in de Nederlandse literatuur van de twintigste eeuw. Typisch voor deze stroming is de voorkeur voor zintuigelijke gewaarwordingen, gevoelens en gemoedsstemmingen, die in een verfijnde impressionistische … [Lees meer...] overDigitaal leermiddel over Monsieur Hawarden (1935) van Filip de Pillecyn
Neerlandistiek in tijden van radicaal rechts
Er is nauwelijks georganiseerd neerlandistisch protest tegen de regering-Wilders. Zo weet ik van landelijke appgroepen van romanisten en germanisten die zich rond de demonstraties in november hebben verenigd, maar van neerlandici als collectief hoor je bitter weinig. En dat terwijl wij bij uitstek geëquipeerd zijn om niet alleen in opstand te komen, maar de opstand … [Lees meer...] overNeerlandistiek in tijden van radicaal rechts
Etymologica: Klabanus
Een lezer schreef me: “Ik zie dat Van Dale het trefwoord klabanus ‘mannelijk geslachtsdeel’ in oktober 2008 heeft toegevoegd. Waar komt dit woord vandaan?” Een intrigerende vraag. Hieronder mijn antwoord. Iets groots Mijn eerste opwelling was dat klabanus wel een Bargoens woord zou zijn, vergelijkbaar met even welluidende namen als tampeloeres en slamassel. Maar in … [Lees meer...] overEtymologica: Klabanus
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [36]-[39]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [36]-[39]
Of je dat nou leuk vindt of niet
1. Door een opdracht heb ik de laatste tijd geconcentreerder gekeken naar essays. En me erover verbaasd hoe frequent ik dat vermeend elitaire genre tegenkwam in dag- en weekbladen, op basis van zelfcategorisering. Kranten publiceren er aldus meerdere per week; De Groene Amsterdammer poneert standaard per nummer één essay te herbergen, terwijl me er uit de … [Lees meer...] overOf je dat nou leuk vindt of niet
De nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands
Deel 2: De eindtermen In oktober zijn de nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands verschenen, opgesteld door een vakvernieuwingscommissie die bestond uit leraren vmbo en havo/vwo, vakexperts, curriculumexperts en een procesregisseur. De conceptexamenprogramma’s hebben betrekking op vmbo-bb, vmbo-kb, vmbo-gl/tl, havo en vwo en bestaan uit een karakteristiek van het vak, … [Lees meer...] overDe nieuwe conceptexamenprogramma’s Nederlands
Woen de Wijze en de Duim der Waarheid
Smukwerk uit de vroege middeleeuwen des noordens toont soms een gestalte met duim in of bij de mond. Het vermoeden van een verband met de Germaanse zienergod wordt gesterkt door twee zeldzame, vergeten Nederlandse woorden: woedenspanne en woenlid. Een wijde verbreiding In de noordelijke beeldkunst geboren in de Grote Volksverhuizing, wanneer Germaanse … [Lees meer...] overWoen de Wijze en de Duim der Waarheid
Tien redenen waarom Maarten ’t Hart de P.C. Hooftprijs verdient
1. Maarten 't Hart spat van iedere alinea die hij ooit geschreven heeft af. Hij kan niet eens schrijven als iemand anders dan Maarten 't Hart. Zijn boekenweekgeschenk, De ortolaan, begint zo: Tot diep in april hieven de bomen hun kale takken ten hemel. In de huiskamers schemerde het van 's morgens vroeg tot achter in de middag. Vaak brandden de hele dag gloeilampen. Langs … [Lees meer...] overTien redenen waarom Maarten ’t Hart de P.C. Hooftprijs verdient
Tien losse overpeinzingen bij de bekroning van Maarten ’t Hart met de P.C. Hooftprijs
1. Whoehahahahahaha! Maarten ’t Hart? Écht??? 2. In een commentaar in NRC Handelsblad werd de toekenning gezien als symptoom van de eclectische literaire verhoudingen – zo kan het dat het ene jaar Astrid Lampe bekroond wordt, en het jaar erop Maarten ’t Hart. De vulgair-marxistische literatuursociologie, waarmee ik tijdens mijn studie opgevoed werd (en die veel van de … [Lees meer...] overTien losse overpeinzingen bij de bekroning van Maarten ’t Hart met de P.C. Hooftprijs
Op z’n Ruttes
De late avond-T.V.- talkshow Bar Laat, seizoen 1, aflevering 64, op donderdag 12 december jl., besteedde om te beginnen aandacht aan de eerste NAVO-speech van Mark Rutte als nieuwe secretaris-generaal van het bondgenootschap, die op de genoemde dag met een alarmerende boodschap was gekomen. We zijn niet klaar voor wat er over vier tot vijf jaar op ons afkomt, waarschuwde Rutte, … [Lees meer...] overOp z’n Ruttes
In memoriam William Labov (1927-2024)
Gisterenmorgen is op 97-jarige leeftijd de Amerikaanse taalkundige William Labov overleden. Labov was een veelzijdig geleerde die een enorme bijdrage heeft geleverd aan de taalwetenschap. Hij wordt wel de 'vader van de sociolinguïstiek' genoemd, de subdiscipline die de taal bestudeert zoals hij in de samenleving functioneert. Ieder mens praat anders dan ieder ander mens, en … [Lees meer...] overIn memoriam William Labov (1927-2024)
Het najagen van een illusie
(Schrijver Anton Valens (1964-2021) als beeldend kunstenaar) In de verhalenbundels Meester in de hygiëne (2004) en Dweiloorlog (2008) van Anton Valens is de schrijver te herkennen in de thuiszorghulp Bonne, die bovendien kunstschilder is. Het tekenen en schilderen komen geregeld ter sprake in gesprekken met de cliënten waar hij over de vloer komt. Tijdens het soppen, … [Lees meer...] overHet najagen van een illusie
Ic sach in enen rozengaerde
Ik heb een vertaling gemaakt van en een korte inleiding geschreven bij ‘Ic sach in enen rozengaerde’. Dat is liedje 48 uit het Gruuthuse-manuscript. Het staat je vrij om de pdf te verspreiden onder je leerlingen, collega’s, vrienden, familieleden, buren en andere (on)bekenden. Het is een leuk liedje, dus waarom zou je dat niet doen? … [Lees meer...] overIc sach in enen rozengaerde
Etymologica: Vlijtig liesje
De Schotse ontdekkingsreiziger John Kirk stuurde rond 1880 uit Zanzibar een wardiaanse kist met planten naar Kew Gardens in Londen. Daar kwamen uit onder een kweektafel gegooide Zanzibarse aarde zaailingen op, die met hun scharlakenrode bloemen de aandacht trokken. De directeur van Kew, Joseph Hooker, beschreef de planten in 1882 als nieuwe soort onder de naam Impatiens … [Lees meer...] overEtymologica: Vlijtig liesje
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [32]-[35]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [32]-[35]
Het eerste kwart: Yael van der Wouden, The Safekeep
Hoort The Safekeep van Yael van der Wouden bij de Nederlandse literatuur? Van der Wouden is de eerste Nederlandse literaire schrijver die succesvol in het Engels schrijft. Eerder is er bijvoorbeeld Robert van Gulik geweest, maar die had geen literaire ambities, en uiteenlopende schrijvers als Herman Koch en Lucas Rijneveld deden het goed in het buitenland, maar dat een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Yael van der Wouden, The Safekeep
Aafje de Roest promoveert cum laude op onderzoek naar hiphop
Het komt niet vaak voor, een cum laude promotie in de Nederlandse Letterkunde. Op vrijdag 6 december 2024 kreeg Aafje de Roest die onderscheiding voor haar proefschrift ‘De Nieuwe golf. Culturele identiteit in hedendaagse Nederlands(talig)e hiphop 2015 tot heden’. Met de titel van het onderzoek, uitgevoerd bij Yra van Dijk en Bram Ieven aan de Universiteit Leiden, verwijst De … [Lees meer...] overAafje de Roest promoveert cum laude op onderzoek naar hiphop
De nijvere neemt het nauw
Volgens de woordenboeken is nijver niet meer dan een samentrekking van in ijver, als ware het door misverstand ontstaan. Een schouw van evenknieën als Gronings nuver en andere verwanten duidt echter op een veel rijker verleden, te doen met nauwnemendheid. Onderbeschouwd Het jongste, grootste en meest geleerde van onze herkomstkundige werken, … [Lees meer...] overDe nijvere neemt het nauw
Dichters over Gorter: Jan Kuijper (II)
In 1990 ontving Jan Kuijper voor Tomben de Jan Campert-prijs. In een interview met de NRC licht hij zijn werkwijze toe. De toe-eigening van het werk van een dichter blijft beperkt tot een enkele regel: 'Ik heb bijvoorbeeld niet geprobeerd om de stijl van Boutens na te volgen. En om de stijl van Gorter als sonnettendichter lach ik me altijd een hoedje. Als ik … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Jan Kuijper (II)
Constructief het onderwijs slopen
De sloopkogel is door de kerk. De ‘constructieve’ oppositie van de christelijke partijen CDA, CU en SGP heeft gisteren besloten dat het beter is om het Nederlandse onderwijs te laten verloederen dan om ook maar iets tegen Geert Wilders in te brengen. De komende jaren wordt er 1,3 miljard euro bezuinigd op het onderwijs – de grootste bezuinigingen sinds de jaren tachtig. En dat … [Lees meer...] overConstructief het onderwijs slopen
